Ο Γιάννης Αρφάνης μου έδωσε πρόσφατα πληροφορίες, που τις είχε μοιραστεί μαζί του ο Πελλανιώτης Νίκος Μπακής ο οποίος έχει πλήρη γνώση της ιστορίας και έχει γράψει και σχετικό άρθρο (https://notospress.gr/article.php?id=19399), για έναν Έλληνα από τον τόπο μας που περιγράφεται ως ο εφευρέτης της ηλεκτρικής κιθάρας.
Δε δυσκολεύτηκα να βρω και να συμπληρώσω αυτές τις πληροφορίες στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα της ίδιας της εταιρείας, που έχει το ίδιο όνομα, Epiphone μέχρι σήμερα, αλλά και από πολλούς άλλους διαδικτυακούς τόπους. Η Epiphone που τώρα έχει έδρα στην Κορέα (!!) αλλά ξεκίνησε το 1873 και έγινε ένας από τους παλαιότερους και πιο διάσημους κατασκευαστές οργάνων της Αμερικής.

Από τότε με σταθερή πορεία, επιβιώνοντας από τις οικονομικές κρίσεις για 146 χρόνια το «Σπίτι του Σταθόπουλου», όπως είναι το υποκοριστικό της Epiphone, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη μουσική φτιάχνοντας μουσικά όργανα από το μαντολίνο ή το μπουζούκι, στις αρχές του 1900 έως τις κιθάρες τζαζ της δεκαετίας του 1920, στις ακουστικές κιθάρες, στις ηλεκτρικές κιθάρες. 
Αλλά γιατί κάνουμε αυτό το αφιέρωμα; Γιατί κρύβεται μια ιστορία σαν παραμύθι που ξεκινάει από τον τόπο μας. Θα μεταφέρω μεταφρασμένα στα ελληνικά μερικά ιστορικά στοιχεία, όπως τα πήρα τόσο από την ιστοσελίδα της εταιρείας όσο και άλλες πηγές σtο διαδίκτυο. Είναι μια ιστορία που θα μπορούσες να την αποκαλέσεις αντιπροσωπευτική ιστορία του ελληνισμού.
Το αρχικό κεφάλαιο της ιστορίας της Epiphone αρχίζει περίπου 140 χρόνια πριν στην Καστανιά, στα βουνά με θέα την αρχαία πόλη της Σπάρτης.

Ο  πατέρας τού Epi, Αναστάσιος Σταθόπουλος, γεννήθηκε το 1863 στην Καστανιά [Καστόρειο] του Δήμου Πελλάνας Λακωνίας, όπου ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στο εκεί σχολείο. Το 1864 γράφτηκε στo μητρώο αρρένων της κοινότητας Μαγούλας Λακωνίας, όπου ήταν δημότης. 
Η τετραμελής οικογένεια, ο Αναστάσιος, η αδερφή του Παναγιώτα και οι γονείς τους, μετανάστευσαν το 1873 στη Σμύρνη. ένα πολυσύχναστο λιμάνι με ισχυρό ελληνικό μεταναστευτικό πληθυσμό εμπόρων και τεχνιτών. Εκεί, ο Κωνσταντίνος ασχολήθηκε με το εμπόριο ξυλείας ενώ την ίδια χρονιά ο Αναστάσιος έφτιαξε το πρώτο του όργανο.

Αρχικά ο Αναστάσιος δούλεψε στο κατάστημα του Ιταλού Κορλέττι, σε διαφήμιση του οποίου αναφέρεται ως «γνωστός εν Αθήναις οργανοποιός». Στη συνέχεια  και πιθανότατα μετά το γάμο του με την Μαριάνθη Βάμβα, Χιώτισσα γεννημένη στη Σμύρνη, άνοιξε δικό του εργαστήριο. 
Ο Κωνσταντίνος έπαιρνε συχνά μαζί του τον Αναστάσιο στα επαγγελματικά ταξίδια σε όλη την Ευρώπη, όπου το αγόρι μάθαινε το εμπόριο αλλά και τις κατηγορίες των ξύλων, μεταξύ αυτών και αυτά που χρησιμοποιούνται στα μουσικά όργανα.
Μέχρι το 1890, η τοπική φήμη του Αναστάσιου ως κατασκευαστή έγχορδων μουσικών οργάνων απογειώθηκε, μέχρι που άνοιξε το δικό του εργοστάσιο οργάνων. Παντρεύτηκε και έφτιαξε οικογένεια εδώ.
Ο πρώτος του γιος, ο Επαμεινώνδας, γεννήθηκε το 1893, και ακολούθησαν άλλα πέντε παιδιά, οι Αλέξανδρος, Μίνα, Ορφέας, Φρίξος και Έλλη (τα δύο τελευταία γεννήθηκαν στις ΗΠΑ).
Οι υψηλοί φόροι που επιβλήθηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στους Έλληνες μετανάστες έκαναν τη ζωή δύσκολη για την οικογένεια του Σταθόπουλου και το 1903, σε ηλικία 40 ετών, ο Αναστάσιος επιβιβάστηκε σε πλοίο  για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σύμφωνα με δημόσια αρχεία εγκαταστάθηκε στο Μανχάταν και συνέχισε το εμπόριο μουσικών οργάνων του, αφομοιώνοντας τις αμερικάνικες επιχειρηματικές πρακτικές. Στις 25 Μαρτίου 1909 κατέθεσε την πρώτη και μοναδική του ευρεσιτεχνία για ένα μαντολίνο ιταλικού στυλ.

Ο μεγαλύτερος γιος Επαμεινώνδας, γνωστός πλέον ως Epi, σπούδασε στο Κολούμπια και αποφοίτησε με τιμητικές διακρίσεις. Με τον πατέρα του και τη βοήθεια του άλλου αδελφού Ορφέα, κατασκευάζει και πουλάει τα όργανά του στο ισόγειο και με την οικογένειά του να ζει στον επάνω όροφο.

Ο Αναστάσιος επεκτείνει την δραστηριότητα του, εκδίδει καταλόγους και ασχολείται και με την εμπορία οργάνων. Πιθανότατα γύρω στα 1910 αρχίζει να ασχολείται επισταμένα με την κατασκευή του μπουζουκιού. Φτιάχνει διαφορετικά μοντέλα, άλλα πιο απλά, άλλα με περισσότερη διακόσμηση, χρησιμοποιώντας πολύτιμα υλικά, συγκεράζοντας το μπουζούκι με το ναπολιτάνικο μαντολίνο. Η φήμη του εξαπλώνεται και ο ίδιος στα 1912 κάνει ένα ταξίδι στην Ελλάδα, (πιθανότατα) για να φέρει όργανα προς πώληση, ενώ παράλληλα και οι ομογενείς φέρνουν τα περίφημα μπουζούκια του στην Ελλάδα. Ο Αναστάσιος παρ' όλα αυτά αντιμετώπιζε προβλήματα με την καρδιά του και έτσι τον βρήκε ο θάνατος τον Ιούλιο του 1915.

Η Mαριάνθη μαζί με τον μεγάλο γιο, τον Επαμεινώνδα, ανέλαβαν τη διοίκηση της επιχείρησης μετονομάζοντάς την σε House of Stathopoulo.
Ο Epi, κοσμοπολίτης, έχει το προσωνύμιο στη  Νέα Υόρκη, Duke (ο Δούκας). Μετονομάζει την εταιρεία Εpiphone και έτσι δημιουργείται μια από τις σημαντικότερες εταιρείες κατασκευής μουσικών οργάνων. Η εταιρεία γνωρίζει τεράστια πρόοδο και ευημερία.
Το 1941, μάλιστα, ο κιθαρίστας Les Paul πραγματοποιεί πειράματα στο εργοστάσιο της Epiphone (τις Κυριακές που ήταν κλειστό), που οδήγησαν στην κατασκευή της πρώτης ηλεκτρικής κιθάρας με σώμα μασίφ ξύλο (solid body). Μέχρι τότε προσπαθούσαν να βάλουν μαγνήτες σε κιθάρες ακουστικές ή ημιακουστικές. Το γεγονός αυτό θεωρείται η μεγαλύτερη συνεισφορά της Epiphone στην ιστορία της ηλεκτρικής κιθάρας.
Ο θάνατος, όμως, του Epi από λευχαιμία το 1943, επέφερε κρίση στην εταιρεία. Ο Ορφέας και ο Φρίξος δεν μπόρεσαν ποτέ να συνεργαστούν αρμονικά και έτσι η εταιρεία πουλήθηκε το 1957 στην Gibson, το μεγαλύτερο ανταγωνιστή της, για μόλις 20.000 δολάρια, έχοντας χάσει την αρχική της αίγλη.
Η Gibson, όπως γράφεται, κράτησε μόνο ό,τι χρειαζόταν και όλα τα υπόλοιπα καλούπια, εργαλεία κλπ, τα έκαψε σε μια τεράστια φωτιά πίσω απ’ το εργοστάσιο της Epiphone. Μαζί με αυτά ίσως και τα καλούπια του Αναστάσιου.

Πολλοί και μάλιστα πολύ μεγάλοι μουσικοί έχουν παίξει στο παρελθόν με όργανα Epiphone. Για παράδειγμα οι Beatles τις ανακάλυψαν σε μια περιοδεία τους στην Αμερική και τις χρησιμοποίησαν σε όλα τα άλμπουμ που ηχογράφησαν από τότε. Ο Paul McCarτney χρησιμοποίησε μια Epiphone Texan για την ηχογράφηση του Yesterday. Ο John Lennon κρατούσε μια κιθάρα μοντέλο Epiphone Casino στην τελευταία δημόσια εμφάνιση των Beatles στην ταράτσα της εταιρείας τους, της Apple. Την έχουν χρησιμοποιήσει και άλλοι διάσημοι μουσικοί, όπως οι Rolling Stones, U2  και άλλοι θρύλοι της ροκ, της τζαζ και των μπλουζ. Η Epiphone ήταν πάντα η κιθάρα με τον αξεπέραστο ήχο, που έβαλε τη «σφραγίδα» της στις μεγαλύτερες μουσικές επιτυχίες.

Η ακόλουθη ανακοίνωση δημοσιεύθηκε στο: greekluthiers.wordpress.com

Συνέδριο Οργανοποιίας στη Σπάρτη
Δευτέρα, 13 Ιουνίου 2009

Όλοι οι ασχολούμενοι, έστω και στοιχειωδώς, με τα μουσικά όργανα γνωρίζουν την πολύ μεγάλη εταιρεία μουσικών οργάνων Epiphone. Οι περισσότεροι όμως δεν γνωρίζουν ότι ο ιδρυτής της Epiphone ήταν ένας συμπατριώτης μας, ο Επαμεινώνδας Σταθόπουλος, γιος του οργανοποιού Αναστάσιου Σταθόπουλου, που ξεκίνησε από τη Σπάρτη.
Να λοιπόν που το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Σπάρτης, ο Σύλλογος Φίλων Λαϊκής Παραδοσιακής και Ρεμπέτικης Μουσικής Λακωνίας και η εφημερίδα Παρατηρητής διοργανώνουν συνέδριο Οργανοποιίας στη Σπάρτη, αφιερωμένο στον μεγάλο αυτό Λάκωνα οργανοποιό και στην οικογένειά του.
Στην εκδήλωση θα συμμετέχουν μερικοί από τους σημαντικότερους Έλληνες οργανοποιούς της Ελλάδας, ενώ στο πλαίσιο της θα διοργανωθεί έκθεση μουσικών οργάνων του Σταθόπουλου αλλά και άλλων παλαιών και σύγχρονων οργανοποιών.
Όσοι ενδιαφέρονται για τη λαϊκή μας παράδοση και ιδιαίτερα για τα μουσικά όργανα ας σημειώσουν την ημερομηνία της μοναδικής αυτής εκδήλωσης: 13 Ιουνίου, ώρα 20:30, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Σπάρτης.

Ο εξαιρετικός και διάσημος μπασίστας των Beatles, Paul Mc Cartney, επιλέγει την Epiphone Casino ως την πρώτη αμερικανική κιθάρα του και οι John Lennon και George Harrison τον ακολούθησαν γρήγορα. Η Καζίνο εμφανίζεται σε κάθε άλμπουμ του Beatles. Και σήμερα, η Epiphone μπορεί να ακουστεί σε άλμπουμ από τους Gary Clark, Jr, Alabama Shakes, My Chemical Romance, Joe Bonamassa, Nirvana, Johnny Winter, Zakk Wylde, Machine Head, Dwight Yoakam, The Strokes, Slash, Jeff Waters, Paul Simon , Radiohead, οι αδελφοί Waco, Lenny Kravitz και Paul Weller.
Και θα κλείσω πάλι με τον Γιάννη Αρφάνη, ο οποίος προτείνει να θεσμοθετήσουμε ένα μουσικό γεγονός αφιερωμένο στον πατριώτη μας.
ΕΛ
Πηγές:
1. http://www.epiphone.com/History.aspx
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Epiphone
3. https://pellana-fanclub.blogspot.com/2015/08/epiphone.html
Άλλες παρόμοιες δημοσιεύσεις: 
mixanitouxronou.gr |
fractalart.gr | 
manivoice.gr | 
https://notospress.gr/article.php?id=19399
https://notospress.gr/article.php?id=36641

A. Stathopoulo
Manufacturer, repairer of all kinds of musical instruments Patentee of the Orpheum Lyra
New York, 1911 U.S.A.

Ε.Λ.-Δ.Π.