Η σειρά κειμένων που θα ακολουθήσει στην ενότητα αυτή δεν έχει μεγαλεπήβολους στόχους. Δεν θα ακολουθήσουμε κάποια χρονολογική σειρά στα κείμενά μας και βασικός σκοπός είναι η ανάδειξη πηγών και πληροφοριών που έχουν περιέλθει στη γνώση του γραφιά τους.

Έτσι από την αρχή πρέπει να ξεκαθαριστεί πως το παρόν είναι ένα προσχέδιο. Ή μάλλον, για να αντιγράψουμε και έναν μεγάλο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το προσχέδιο ενός προσχεδίου: Δεν έχουμε ούτε το χρόνο αλλά ούτε και τις ειδικές γνώσεις και δυνατότητες για μια ολοκληρωμένη, έστω και συνοπτική, ιστορική καταγραφή της περιοχής μας.

Με αφορμή τη χτεσινή χρηματιστηριακή “μαύρη” μέρα των ελληνικών τραπεζών έχει ενδιαφέρον μια μικρή ιστορική αναδρομή στο ένδοξο παρελθόν μας και σε αναζήτηση απαντήσεων για τη χρησιμότητα και τη δημιουργία των πρώτων τραπεζικών ιδρυμάτων. Πρωτοπόροι και σε αυτό τον τομέα οι πρόγονοί μας όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης διαβάζοντας το παρακάτω άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2002 στο περιοδικό ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ Μαΐου-Ιουνίου, σελ. 23-24.

Πώς ο Τομ Τζόουνς ο 6ος έχασε το δρόμο για την Καστανιά, ή
Καστανιώτικα τοπωνύμια: Μια φανταστική ιστορία

Ο Τομ Τζόουνς ο 6ος σταμάτησε το αυτοκίνητό του στο πάρκινγκ του δρόμου Λεύκτρο-Σπάρτη λίγο πριν την πινακίδα που έγραφε Πελλάνα-Καστόρειο.
Άπλωσε πάνω στα πόδια του ένα σύγχρονο χάρτη και μερικές ξεθωριασμένες δυσανάγνωστες σημειώσεις με σκαριφήματα της περιοχής, γραμμένα από τον Τομ Τζόουνς τον 1ο πριν, περίπου 200 χρόνια.

Αναδημοσιεύουμε, μιά ζωντανή περιγραφή του Βαρλαβεζο- Γιαννάκη, που είχε γραφεί το 1928 από το φοιτητή τότε της Νομικής και ύστερα Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου Χρήστο Ν. Μουστάκη και είχε δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ».

Ο Παναγιώτης Ζωγράφος γεννήθηκε στη Βορδώνια Λακωνίας και συγκεκριμένα στο συνοικισμό Όραχος. Ο Παναγιώτης Ζωγράφος ήταν αγιογράφος, λαϊκός ζωγράφος με λίγες γνώσεις από τεχνάσματα ιταλιανίζουσας ζωγραφικής ενώ ο Δημήτρης ο γιός του είναι σαφέστερα οπαδός της ιταλικής τεχνοτροπίας. Αυτόν διάλεξε ο Μακρυγιάννης για να εικονογραφήσει τις μάχες του αγώνα.