Κείμενο: Ευαγγελία Πάντου Αρχαιολόγος της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Αξιόλογο δείγμα θρησκευτικής πνοής και λαϊκής καλλιτεχνικής έκφρασης αποτελεί το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού της Γέννησης της Θεοτόκου (ενοριακού), στο Καστόρι Λακεδαίμονος.

Τα τοπωνύμια αποτελούν·«επιγραφάς γεγλυμμένας επί του εδάφους, πραγματικά ζώντα ιστορικά και γλωσσικά μνημεία…» 

Αντ. Μηλιαράκης

Πριν από κάθε προσέγγιση των μικροτοπωνυμίων είναι απαραίτητες κάποιες διευκρινίσεις:

«Χωριά παλιά από εκείνον τον καιρό, με ξύλα ανέργαστα, με δοκάρια καπνισμένα. Με παλιές σκοτεινές εκκλησίες. Ρημοκλήσια παντού κοντά στα κάστρα και στα βουνά, για του Χριστού την πίστη είναι θεμελιωμένα. Βουνά ολόκληρα πέτρες πελεκημένες και απελέκητες».
Ο Κόντογλου στα «Ταξείδια» γράφει: «Στις ελληνικές χώρες τα κάστρα είναι πιο θεωρητικά και πιο άγρια παρά εκείνα που βρίσκονται στη Φραγκιά, μ’ όλο πούναι τα περσότερα μικρά καστέλλια και πύργοι, επειδής οι τόποι σ’ εμάς είναι πετραδεροί και σπανοί, και τα χτίρια έχουνε χτιστεί σκέτα, δίχως πλουμιά». Κόντογλου Φ.

«Απ’ το χθεσινό ρόδο μένει μόνο τ’ όνομά του, άδεια ονόματα κρατάμε»
Βερνάρδος του Μορλαί

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τοπωνύμια είναι τα ονόματα που έδωσαν οι άνθρωποι στους τόπους για να τους ξεχωρίζουν, Είναι οι «φωνές των προγόνων που μας άφησαν φεύγοντας, για να επικοινωνούμε με αυτούς».

Τα “μεγάλα” τοπωνύμια καταγράφοναι σε χάρτη της Ελλάδας κλίμακας 1:500.000. Τα μικροτοπωνύμια, χαρτογραφούνται σε κλίμακα 1:50.000. Ανέκαθεν οι άνθρωποι έδιναν ονόματα στους τόπους, διαφορετικά θα ήταν σχεδόν αδύνατη η οποιαδήποτε συνεννόηση μεταξύ τους όσον αφορά τον προσδιορισμό συγκεκριμένης περιοχής

Ενδιαφέρουσα πηγή για την ιστορία της Λακωνικής κατά την μεσοβυζαντινή περίοδο αποτελεί ο βίος του Αγίου Θεοκλήτου, επισκόπου Λακεδαιμονίας, που συνέθεσε άγνωστος και διέσωσε ο υπ. Αρ.583[=VI 22] olim 169 ελληνικός κώδικας της Βαρβερινής Βιβλιοθήκης στη Ρώμη. Το κείμενο του Κώδικα μελετήθηκε και εκδόθηκε από τους Αν. Α. Βέη και Α. Γ. Σγουρίτσα.