Γράφει ο Παναγιώτης Ξιάρχος

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΞΙΑΡΧΟΣ
Παναγιώτης Γεωργίου Ξιάρχος
κάτοικος καστορείου και γεννηθείς εις καστόρειον λακωνίας το έτος Φεβρουαρίου 15- 1895 ανεχώρησεν δια τας Ηνωμένας Πολιτείας της Αμερικής το έτος 1914. Το έτος 1950 και μήνα 22 Νοεμβρίου και ημέραν τετάρτην έκαμον ως πρωτεργάτης και ενέργειαν να συμβουλευθώ πώς πρέπει να κάμνω δια να έχωμεν επιτυχίαν του μεγάλου έργου να ιδρυθεί Γυμνάσιον εις καστόρειον (Καστανιά του Νομού λακωνίας (Λακεδαίμονος) αλλά επειδή είμαι συνδρομητής της ελληνικής εφημερίδας όνομα ελεύθερον βήμα και η εφημερίς έχει δικηγόρον και δίδει συμβουλάς εις διαφόρους ερωτήσεις οι οποίες δημοσιεύονται εις την εφημερίδα απεφάσισα να γράψω τι πρέπει να πράξω δια να έχωμεν επιτυχίαν εις το έργον αυτό ανέγερσιν, γυμνασίου εις καστόρειον λακωνίας έγραψα εις την εφημερίδα το έτος 1950 Νοεμ. 22 ημέραν Τετάρτη.

Κατά τα έτη 1923-24 ήλθαν στο Καστρί 216 Πόντιοι πρόσφυγες, και ίδρυσαν εδώ το συνοικισμό Νέα Λιβερά. Λόγω της σκληρής δουλειάς και του σχετικά μικρού αριθμού Ποντίων δεν υπήρχε οργανωμένη πνευματική κίνηση στίς τάξεις των προσφύγγων, με αποτέλεσμα να ξεχαστεί σχεδόν ή ποντιακή γλώσσα και η πνευματική κληρονομιά (τραγούδια, παραμύθια, μοιρολόγια κ.τ.λ.).

Τότε οι αντάρτες βγάναν φυλάκιο από μακριά να βλέπουν τι γίνεται. Είδανε ότι έρχονται Γερμανοί και ειδοποίησαν με τα ντουφέκια τον κόσμο. Ειδοποίησαν οι δικοί μας οι αντάρτες ότι έρχονται Γερμανοί και το βάλαμε στα πόδια. Είχαμε φοβηθεί. Φτάσαμε στον Κουρεμένο. Εμείς οι νέοι προ παντός. Μείναμε εκεί μέχρι που μάθαμε ότι φύγανε οι Γερμανοί. Εκεί μας φιλοξενήσανε σε ένα καλύβι, μας είχανε τσιτώσει τα παπούτσια και ήμασταν ξυπόλητοι με τα παπούτσια στο χέρι σ' εκείνο το βουνό κοντά στο Παρδάλι.

250 γρ. μούστο
250 γρ. ελαιόλαδο ανάμεικτο με σπορέλαιο (50 + 200)
150 γρ. ζάχαρη
1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ

Λούπινα

Επειδή είναι πολύ πικρά πριν τα χρησιμοποιήσουν για τροφή χοίρων ή φτωχών ανθρώπων, τα ξεπίκριζαν. Με αλαφρό κοπάνισμα, ξεχώριζαν τον καρπό από το φυτό που τον έθρεψε. Έβραζαν τα λούπινα σε λεβέτια (μεγάλα καζάνια) για 24 ώρες. τα έραβαν μέσα σε σακούλια αιγοτρίχινα και τα άφηναν για τρεις μέρες σε ορμητικά ρυάκια για να ξεπικρίσουν. Τα πασάλειφαν με αλάτι και μετά τα άπλωναν σε αλώνια για να ξεραθούν.