Μία από τις βασικότερες, έμμεσες, λειτουργίες των ΜΜΕ, και ειδικότερα των εντύπων, είναι η επίδραση που ασκούν στη διαμόρφωση της γλώσσας που μιλιέται και γράφεται.
Το γλωσσικό αισθητήριο του ατόμου διαμορφώνεται βέβαια κατά τη νηπιακή και παιδική ηλικία, κυρίως από την οικογένεια και το πρωτοβάθμιο σχολείο, όμως εμπλουτίζεται, τροποποιείται, και καλλιεργείται στη συνέχεια τόσο από την παρεχόμενη εκπαίδευση όσο και από το γλωσσικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται.
Τεράστιο μέρος αυτού τού γλωσσικού περιβάλλοντος διαμορφώνεται και καθορίζεται από τα ΜΜΕ. Η συμμετοχή του Τύπου στη διαμόρφωση αυτού του γλωσσικού περιβάλλοντος, και κυριότατα σε ό,τι αφορά στην ορθογραφία και τη σύνταξη της γραπτής γλώσσας, είναι καταλυτική.
Κάθε μέρα εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες διαβάζουν έντυπα, κυρίως εφημερίδες, καλλιεργώντας έτσι, εν πολλοίς υποσυνείδητα, τη γλώσσα τους.
Είναι προφανές λοιπόν ότι η γλώσσα των εφημερίδων συμβάλλει σε πολύ μεγάλο ποσοστό, στη διαμόρφωση αλλά και την εξέλιξη της γλώσσας που μιλιέται και γράφεται, αφού εφαρμόζει στην πράξη, καθημερινά, τους ισχύοντες γλωσσικούς κανόνες - ή όχι;
Μια επισκόπηση του Τύπου δείχνει μια ποικιλία γλωσσικών απόψεων πράγμα που βέβαια από μόνο του δεν είναι προς θάνατον. Η γλώσσα εξελίσσεται και αλλάζει συνεχώς. Όμως ορισμένοι κανόνες, που θεωρητικά ισχύουν, δε βρίσκουν καθολική εφαρμογή. Έτσι το αποτέλεσμα της ορθογραφικής ποικιλίας που παρατηρεί κάποιος θα ήταν δυνατό να ερμηνευθεί, από μια άλλη σκοπιά, ως άγνοια, από τους συντάκτες των κειμένων, κανόνων της ισχύουσας γραμματικής και συντακτικού και άρα, ως ορθογραφικά ή συντακτικά σφάλματα. Για την αποφυγή των γλωσσικών σφαλμάτων, λοιπόν, καταφεύγουν οι εφημερίδες στη διόρθωση των γραπτών κειμένων από ειδικούς συντάκτες, τους γλωσσικούς επιμελητές και διορθωτές κειμένων που, υποτίθεται ότι, λόγω σπουδών και ειδίκευσης, γνωρίζουν αρκετά τη γλώσσα και έχουν τη δυνατότητα διόρθωσης των σφαλμάτων που παρεισφρέουν σε οποιοδήποτε κείμενο. Ένας διορθωτής λοιπόν, θα πρέπει να ξέρει, τουλάχιστον, καλά νεοελληνικά. Αν βέβαια επιπροσθέτως ξέρει ποιος σκηνοθέτησε τη «Σιωπή», ή μπορεί να αναγνωρίζει σε μια φωτογραφία τον Στίβεν Χόκιγκ ή τη Γιάννα Νταρίλη ακόμα καλύτερα. Θα είναι δε ιδανικός αν έχει γνώσεις και κβαντομηχανικής ή άποψη για τις τελευταίες εξελίξεις της βιοτεχνολογίας.
Αν όμως αυτός ο ίδιος διορθωτής κληθεί να επιλέξει μεταξύ ποικίλων γραφών της ίδιας λέξης γεννάται το πρακτικό πρόβλημα ποια γραφή θα προτιμηθεί. Θα γράψει «ρωδάκινο» ή «ροδάκινο», «οροθετώ» ή «οριοθετώ», «Γόμορρα» ή «Γόμορα», «πρωθυπουργός» ή «Πρωθυπουργός», «τον Στέλιο» ή «το Στέλιο», «δεν θέλω» ή «δε θέλω» κ.ο.κ.
Υπάρχουν επιστήμονες που ερίζουν και λεξικά που αλληλοαναιρούνται.
Το πρόβλημα αυτό όμως, σε κάθε έντυπο και χάριν της κυκλοφορίας του εντύπου, πρέπει να λυθεί. Kαι για να λυθεί κάποιος πρέπει να αποφασίσει για τη δέουσα επιλογή.
Έτσι λοιπόν και η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας περνάει από το γραφείο του αρχισυντάκτη, αν αναφερόμαστε στον έντυπο τύπο.
Με τη ραγδαία, όμως, εξάπλωση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων (ιστοσελίδες, blog κ.λπ.) όπου η ύπαρξη διορθωτή δεν είναι απλώς πολυτέλεια αλλά μάλλον terra incognita, και όπου βασιλεύει η πλήρης αταξία, το χάος και η πλημμυρίδα “ειδήσεων” και “πληροφοριών” που δεν ελέγχονται από κανέναν και που αποκλειστικό στόχο τους έχουν την επισκεψιμότητα και τα likes η κατάσταση είναι τραγική.
Το να υποστηρίξει κάποιος πως τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ συμβάλλουν στη βελτίωση της γλώσσας που μιλάμε είναι, τουλάχιστον, αφελές.
Έτσι η εξέλιξη της γλώσσας από το γραφείο του αρχισυντάκτη του έντυπου πέρασε στην αρμοδιότητα του διαχειριστή της ιστοσελίδας που, εν πολλοίς, είναι όχι μόνο κρυμμένος πίσω από την ανωνυμία που παρέχει το διαδίκτυο αλλά συνήθως και αγράμματος.
Τούτων ούτως εχόντων η εξέλιξη της γλώσσας εξαρτάται πλέον από την πλειοψηφία των άγνωστων διαχειριστών ιστοσελίδων κάθε λογής που εξυπηρετούν στόχους που, ακόμα και στους αναγνώστες τους, είναι τουλάχιστον αδιαφανείς.
Ο Μπαμπινιώτης να βάλει το χέρι του!
Δ.Π.
