header kastoreioportal copy1

Οι λέξεις μας: Αναγελάστρι, Γκιζεράω ή γκεζεράω, Ιτάδι ή αϊτός

boy walking alonetn Αναγελάστρι: έτσι έλεγε η Αγιομαμίτισσα γιαγιά τον μικρό εγγονό της και γελατσούρι έλεγε η Βοχαΐτισσα μάνα το στερνοπούλι της.
Η λέξη έχει την αρχή της στα αρχαία χρόνια.
Αναγελάω σήμαινε, γελώ μεγαλοφώνως, ηχηρά, όπως ακριβώς είναι το ζωηρό γέλιο του μικρού παιδιού.


Ο Ξενοφών στην Κύρου Ανάβαση έχει τον τύπο αναγελάσας.
Ο Σοφοκλής έχει τον τύπο γελαστής (=εμπαίκτης) και ο Αριστοφάνης στις Θεσμοφοριάζουσες τον τύπο γελάστρια. Ο τελευταίος τύπος είναι πολύ κοντά ετυμολογικά στον τύπο αναγελάστρι.
Ο Σκαρλάτος Βυζάντιος στο λεξικό του θησαυρίζει τη λέξη αναγέλασμα και αναγελαστούρης.

Γκιζεράω ή γκεζεράω, γκεζεράω, τριγυρνώ άσκοπα, περιπλανιέμαι:  Προέρχεται από την τουρκική λέξη gezi (=περίπατος, βόλτα). Παλιά λέξη της Πελοποννησιακής καθημερινότητας.
Γκιζεριό λεγόταν η παρέα παιδιών ή ανήλικων με ιδιαίτερη τάση στη διασκέδαση και την οινοποσία. Γκιζεριό έλεγαν και τα μπουλούκια των ανθρώπων που βολτάριζαν ζητώντας δουλειά.
 Η λέξη ακουγόταν σε πολλά μέρη της Ελλάδας και οι γονείς ρωτούσαν το παιδί τους «πού γκεζέραγες όλη μέρα, μοίραζες κλήσες;».
Τη λέξη χρησιμοποιούσε πολύ ο Μακρυγιάννης: «Μ’ αρέσει τώρα να γκιζεράω τα Γιαννινάκια μ’ την πόλη που περβατιόταν…» ή «όταν κατέβηκα εις την χώρα γκιζερούσαν οι κάτοικοι και οι στρατιώτες με τα ντουφέκια εις τον νώμον…», ή «κι εσείςθα λέγατε το ίδιο σ’ αυτούς και τον Αντρέα Λόντο οπού τους βοηθούσε και γκιζερούσε με τα παιδάκια» ή «εις την Πελοπόννησον έρχονταν πολλοί περιηγηταί και ξένοι να ιδούνε που έγινε πόλεμος και γκιζερούσαν σε όλες τις θέσεις» ή «και ξαρμάτωσαν όλους εμάς οι Φρατζέζοι και αυτείνοι γκιζερούσαν μ’ εκατό, με πενήντα ο καθένας» ή «και πεθαίνουν της πείνας κι εκείνοι οπού είχαν τα καράβια τους και γκιζερούν εις τους δρόμους και κλαίνε με μαύρα δάκρυα».
Στο διήγημα του Δ. Δαμάσκου «όταν ο Λουντέμης συνάντησε τον Σκαρίμπα» λέει: «…κείνο που καίει τώρα είναι να σε τακτοποιήσουμε για ύπνο και αύριο βλέπουμε για δουλειά. –Τι δουλειά; -Δουλειά! Δεν πιστεύω να νομίζεις  ότι θα σ’  αφήσω να γκιζεράς με το κασελάκι!». ΄Ενας κυνηγός θαμμένων χρυσών νομισμάτων γράφει: «΄Εχω πάει στα 35 χρόνια που γκιζεράω στα βουνά 700 περίπου εξορμήσεις σε 700 ιστορίες».

Ιτάδι ή αϊτός: Μια λέξη οικεία στους ελαιοκαλλιεργητές και ελαιοπαραγωγούς.
Ιτάδια λέγονται τα δίχρονα εύρωστα κλαριά που φτάνουν ίσια στην κορφή του δένδρου και είναι κατάμεστα από ελιές. Τρυφερά κλαδιά που χαίρεσαι να τα μαζεύεις. Είναι προφανές πως παρομοιάζονται με τον αετό, τον βασιλιά των πουλιών που είναι υψιπέτης (πετάει ψηλά).
Αετώδης στα αρχαία ελληνικά είναι ο όμοιος με αετό.
Αετιδεύς είναι το νεογνό του αετού, το αϊτόπουλο, όπως ακριβώς τα βλαστάρια στις γέρικες ελιές (αïτάδι, ιτάδι).
Στην ακολουθία του όρθρου ψαλμός ΡΒ΄(102), στον στίχο «ανακαινισθήσεται ως αετού η νεότης σου» φαίνεται ολοκάθαρα η μεταφορική σύνδεση του νεαρού βλαστού της ελιάς με τον αετό (αϊτόπουλο, αετάδι, ιτάδι).
Ο νεοσσός του αετού είναι αετιδεύς, του αηδονιού αηδονιδεύς, του κόκορα αλεκτοριδεύς, της γάτας γαλιδεύς.

e-books του Κ

dimitrakakis plires

KORZHS EXOFYLLO

thisayros cover

tragoudia cover

KYRA SARAKOSTH

the donky

Επιλογές

Η ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑ στο Καστόρι: ένα σύγχρονο λαϊκό…

Γράφει η Άβα Μπουλούμπαση, Αρχιτέκτων-Ιστορική ερευνήτρια Από αφηγήσεις παλαιότερων μαθαίνουμε ότι παλιά οι Αποκριές στο...

Εθελοντική Αιμοδοσία Τράπεζας Αίματος Καστορείου

Την Πέμπτη, 8 Αυγούστου στις 6.00 ως τις 8.00 μ.μ. θα γίνει η τακτική...

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Πρόσφατα

Η ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑ στο Καστόρι: ένα σύγχρονο λαϊκό…

Γράφει η Άβα Μπουλούμπαση, Αρχιτέκτων-Ιστορική ερευνήτρια Από αφηγήσεις παλαιότερων μαθαίνουμε ότι παλιά οι Αποκριές στο...

Εθελοντική Αιμοδοσία Τράπεζας Αίματος Καστορείου

Την Πέμπτη, 8 Αυγούστου στις 6.00 ως τις 8.00 μ.μ. θα γίνει η τακτική...

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Τοπικά Νέα

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Περιφέρεια - Αυτοδιοίκηση

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Στην εκδήλωση της επιχειρηματικής θερμοκοιτίδας Vamvakou Incubator…

O Αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Λακωνίας Θεόδωρος Βερούτης, παρευρέθηκε στην εκδήλωση του Προγράμματος Υποστήριξης και Φιλοξενίας...

Ξεκίνησε η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων στη Λακωνία

Σε πλήρη λειτουργία βρίσκεται πλέον και η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) στη Σκάλα Λακωνίας...

Στον Κόσμο

Η ΕΕ και η Ιαπωνία εγκαινιάζουν ενισχυμένο διάλογο…

Η ΕΕ και η Ιαπωνία θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων υλικών που χρησιμοποιούνται...

Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του…

Αύριο ξεκινά τις εργασίες της η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του μίσους...

Βουλγαρία - ΒΤΑ: Η Σόφια προωθεί την υποψηφιότητα…

Ο διοικητής της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας (BNB) Ντιμίταρ Ράντεφ συζήτησε με τη γενική διευθύντρια...

Τα χωριά μας

www 

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ-ΡΕΓΚΟΖΕΝΑ
https://regozena.gr/

ΑΓΟΡΙΑΝΗ
https://agoriani.gr/

ΑΛΕΥΡΟΥ
http://www.alevrou.com

ΒΟΡΔΟΝΙΑ
http://www.vordonia.com/
(εμπορικο-για ελαιόλαδο αθηναλιάς)
http://bordonia.blogspot.com/

ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ
https://www.georgitsi.gr/

ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ
https://tokastori.wordpress.com
Με πολλές πληροφορίες για το Καστόρειο και όλα τα χωριά της περιοχής των β. Δήμων
http://tokastoreion.blogspot.com/

ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ
https://www.loganikos.gr/

ΠΕΛΛΑΝΑ
https://pellana-fanclub.blogspot.com/
http://pellanas.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΥΣΙΝΑ
http://www.lousina.gr/
http://lousina.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
https://www.polydefkis.gr/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΙΩΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΕΛΕΜΙΝΑ
https://www.velemini.com/

ΣΧΟΛΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
http://lyk-kastor.lak.sch.gr/

facebook icon logo

   ΠΑΡΔΑΛΙ
https://www.facebook.com/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82-Pardali-Sparta-211026622326044/

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
https://www.facebook.com/groups/139331976099946/