header kastoreioportal copy1

Οι λέξεις μας: Λεφτήρα, Αποδιαλεγούδι, Μπασιά

Blue morpho butterflyΛεφτήρα: είναι η πεταλούδα.
Στο εμπορικό του Πανάγου Γεώργαρη στο Καστόρι Λακωνίας, μια γυναίκα περασμένης ηλικίας ζήτησε «γνέμα της λεφτήρας και κουτουμπρελέ» δηλαδή κλωστή μάρκας «Πεταλούδα» και κοτόν περλέ.
Η λεφτήρα δεν καταγράφεται στα Ν.Ε. λεξικά και μάλλον ετυμολογείται από το λατινικό levis (=ελαφρύς) λεβ-τήρα, λεφτήρα. Από αναγραμματισμό προκύπτουν το φέλτρον (πεταλούδα) και φλετουράω (πεταλουδίζω).


Στο αντιλεξικό Μποσταντζόγλου καταγράφεται το πεταρίζω, πεταλουδίζω και αναφτερούγισμα, που είναι η ελαφρά και ασταθής πτήση της πεταλούδας.
Στο χωριό έλεγαν «φλετουράει η καρδιά μου», πεταρίζει, λαχταράει, υπάρχει και παρατσούκλι Φλεχτούρης.
Στο «Φυσικής απάνθισμα» του Ρήγα Φεραίου, κεφ. ΚΑ΄ «περί σκωλήκων και φέλτρων» ο Γαλλικός όρος papillon (=πεταλούδα) αποδίδεται με τη λέξη φέλτρον.
Η λέξη απαντάται στο Βελεστίνο, στο Καρπενήσι, στο Πήλιο και στην Πελοπόννησο. Στο γλωσσικό ιδίωμα του Πηλίου καταχωρίζονται οι λέξεις «φλέτρους ή φλέτρας» και «φιλτράου».
Στην Περισυναγωγή Γλωσσικής Ύλης θησαυρίζεται το ρήμα φλετουράω που σημαίνει πετώ, κινούμαι ελεύθερα και λέγεται και επί ζωηρών νηπίων. 

Αποδιαλεγούδι: αποδιαλεγούδι ή αποδιαλούδι ή απογιαλεγούδι είναι το αντικείμενο τελευταίας διαλογής. Αφού γίνεται ένα ξεδιάλεγμα αυτό που μένει από την διαλογή λέγεται αποδιαλεγούδι.
Είναι το σκουπίδι , το σκύβαλο, το περίττωμα.
Αποδιαλούδι ή απορριξιμιό ονομάζεται κατά τον Βυζάντιο το απόβαλμα του σκοτωμένου εμβρύου.
Η μάνα έλεγε στην κόρη της «να διαλέγεις, να μη σε διαλέγουνε και μείνεις αποδιαλεγούδι».
Αποδιαλεγούδια είναι τα απομεινάρια στο τέλος της λαϊκής αγοράς ή και ό,τι ξεμένει στα καλάθια των εμπορικών καταστημάτων, και πουλιέται σε απίστευτα χαμηλές τιμές.

Μπασιά: «έχει μπασιά» έλεγαν όταν πήγαιναν σε δημόσιο κατάστημα να εξυπηρετηθούν σε τακτό χρόνο και συναντούσαν πολύ κόσμο στην ουρά (π.χ. για να πληρώσουν λογαριασμούς, να εισπράξουν τη σύνταξη, να ψηφίσουν…).
Η μπασιά (έμβαση) ήταν το σημείο μπροστά στην είσοδο.
Έμβασις λεγόταν στα αρχαία χρόνια η επιβίβαση στο πλοίο και Εμβάσιος ονομαζόταν ο Απόλλωνας τον οποίο επικαλούνταν οι επιβιβαζόμενοι σε πλοίο για να τους προστατέψει.
Εμπατή είναι η κύρια είσοδος του σπιτιού αλλά και εμπαδόν ένα μικρό χωλ στην είσοδο.
Στη Θηραϊκή γλώσσα αμπασία και αμποριά είναι το μέρος από εισερχόμαστε στα αμπέλια.
Με τη λέξη σχετίζεται η ονομασία της Μονεμβασιάς.
Το κάστρο της Μονεμβασιάς (λαλούδι της Μονεμβασιάς) κτίστηκε πάνω σε βράχο (λαλούδι=πέτρα) με μοναδική πρόσβαση από τη στεριά, μια στενή λωρίδα γης. Εποικίστηκε τον 6ο μ.Χ αιώνα, από Λάκωνες που κατασκεύασαν και την πρώτη ξύλινη, κινητή γέφυρα για να ενώσουν τον βράχο με την ακτή. Έτσι προέκυψε η ονομασία του κάστρου (μόνη εμβασιά, μπασιά) που σημαίνει «μοναδική είσοδος».

Πηγή φωτογραφίας: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CE%B4%CE%B1#/media/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Blue_morpho_butterfly.jpg

 

Επιλογές

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Οι λέξεις μας: Παραχαλιάζω, μούργα, εναντρόερα

Παραχαλιάζω: βρίσκομαι σε κατάσταση νωθρότητας και αδράνειας, παραλύουν οι σωματικές και διανοητικές μου δυνάμεις...

Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Πελοποννήσου: Απαγορεύεται η καύση στην…

Από την Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Πελοποννήσου ανακοινώνεται ότι από την Κυριακή 7 Απριλίου έως...

Πρόσφατα

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

e-books του Κ

dimitrakakis plires

KORZHS EXOFYLLO

thisayros cover

tragoudia cover

KYRA SARAKOSTH

the donky

Στον Κόσμο

Η ΕΕ και η Ιαπωνία εγκαινιάζουν ενισχυμένο διάλογο…

Η ΕΕ και η Ιαπωνία θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων υλικών που χρησιμοποιούνται...

Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του…

Αύριο ξεκινά τις εργασίες της η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του μίσους...

Βουλγαρία - ΒΤΑ: Η Σόφια προωθεί την υποψηφιότητα…

Ο διοικητής της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας (BNB) Ντιμίταρ Ράντεφ συζήτησε με τη γενική διευθύντρια...

Οι λέξεις μας

Οι λέξεις μας: Παραχαλιάζω, μούργα, εναντρόερα

Παραχαλιάζω: βρίσκομαι σε κατάσταση νωθρότητας και αδράνειας, παραλύουν οι σωματικές και διανοητικές μου δυνάμεις...

Οι λέξεις μας: Σφεντουρίζω, Πόχα, Σκουρκοφαμελιά, Χούφταλο …

Σφεντουρίζω: εκσφενδονίζω μακριά, γρήγορα και με δύναμη. Η λέξη προέρχεται από τη σφεντόνα...

Οι λέξεις μας: Λαγοκοιμάμαι, Λω, Φοράκια

Λαγοκοιμάμαι: κοιμάμαι ελαφρά, όπως ο λαγός και αγρικάω ό,τι γίνεται γύρω μου. Ο...

Μαρτυρίες

Απόκριες στο Καστρί στις αρχές του 1900

Αφηγείται η Χαρ. Σκιαδά Στο Καστρί Λακωνίας, το χωριό της γιαγιάς μου, η οποία μου...

Οι Απόκριες του 1955 Το δημοκρατικό πνεύμα της…

Γράφει η Ελένη Κάντζα - Σουλικιά Ήταν Κυριακή της αποκριάς γύρω στις ένδεκα (11)...

Ζωή Χιονίδου-Τσιλιγκιαρίδου

Γράφει ο Γ. Μυρίδης Υπάρχουν κάποιες περίοδοι στη ζωή μας που κάποιες πληροφορίες για συγκεκριμένο...

Τα χωριά μας

www 

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ-ΡΕΓΚΟΖΕΝΑ
https://regozena.gr/

ΑΓΟΡΙΑΝΗ
https://agoriani.gr/

ΑΛΕΥΡΟΥ
http://www.alevrou.com

ΒΟΡΔΟΝΙΑ
http://www.vordonia.com/
(εμπορικο-για ελαιόλαδο αθηναλιάς)
http://bordonia.blogspot.com/

ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ
https://www.georgitsi.gr/

ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ
https://tokastori.wordpress.com
Με πολλές πληροφορίες για το Καστόρειο και όλα τα χωριά της περιοχής των β. Δήμων
http://tokastoreion.blogspot.com/

ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ
https://www.loganikos.gr/

ΠΕΛΛΑΝΑ
https://pellana-fanclub.blogspot.com/
http://pellanas.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΥΣΙΝΑ
http://www.lousina.gr/
http://lousina.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
https://www.polydefkis.gr/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΙΩΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΕΛΕΜΙΝΑ
https://www.velemini.com/

ΣΧΟΛΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
http://lyk-kastor.lak.sch.gr/

facebook icon logo

   ΠΑΡΔΑΛΙ
https://www.facebook.com/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82-Pardali-Sparta-211026622326044/

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
https://www.facebook.com/groups/139331976099946/