header kastoreioportal copy1

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ-Πρωτόκολλο για ταχεία εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης των Παρόχθιων Ζωνών στον Ποταμό Ευρώτα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

Πρωτόκολλο για ταχεία εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης
των Παρόχθιων Ζωνών στον Ποταμό Ευρώτα

Νοέμβριος 2007

Εισαγωγή

Στο πλαίσιο του προγράμματος Life-Environment διεξήχθη ειδική έρευνα των παρόχθιων δασών του ποταμού Ευρώτα με τους ακόλουθους στόχους:

Α) Τη χαρτογράφηση της παρόχθιας δασικής βλάστησης στα υδάτινα σώματα της λεκάνης απορροής του Ευρώτα (σε επίπεδο δομής της δασικής βλάστησης, σε επίπεδο τύπων οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ),

Β) Την εκτίμηση της κατάστασης της παρόχθιας δασικής βλάστησης χρησιμοποιώντας κυρίως την δομή της βλάστησης και άλλα γνωρίσματα των παρόχθιων σχηματισμών ως ενδείκτες της οικολογικής κατάστασης των ενδιαιτημάτων της παρόχθιας ζώνης.

Η παρόχθια βλάστηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη ως ενδείκτης της οικολογικής κατάστασης των «ποτάμιων διαδρόμων» (river corridors) για διάφορους λόγους, όπως: α) προσφέρονται για την έρευνα της χωρικής ανάλυσης των διαφόρων τύπων οικοτόπων, β) χαρακτηρίζουν το γενικό χαρακτήρα «φυσικότητας» του ποτάμιου διαδρόμου, γ) περιγράφουν τη δομή δασικών πόρων που σχετίζονται με τον ποτάμιο διάδρομο κ.ά. Ειδικά χαρακτηριστικά της δομής, της σύνθεσης των ειδών, και της ακεραιότητας των παρόχθιων σχηματισμών (π.χ. κάλυψη βλάστησης, φυσικότητα δομής, ποικιλότητα ειδών δένδρων, ακεραιότητα υδάτινου διαύλου) τα καθιστούν ευαίσθητους ενδείκτες ανθρωπογενών αλλοιώσεων. Για τους παραπάνω λόγους, η παρόχθια βλάστηση χρησιμοποιείται ευρέως στις αξιολογήσεις της φυσικής κατάστασης των ποταμών. Η ακεραιότητα των σχηματισμών της παρόχθιας βλάστησης επίσης είναι στοιχείο που βοηθά στον προσδιορισμό τμημάτων ποταμού που προσφέρουν υδρομορφολογικές «συνθήκες αναφοράς» όπως προτείνουν τα κατευθυντήρια εγχειρίδια της Οδηγίας-Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60.

Επιπλέον, η παρόχθια βλάστηση αποτελεί ένα σημαντικό πολιτισμικό-φυσικό στοιχείο του τοπίου και έναν οικονομικά εκμεταλλεύσιμο φυσικό πόρο (διάφορες χρήσεις εξασκούνται στα παρόχθια δάση: ξύλευση, βόσκηση, αναψυχή, τουρισμός). Τα παρόχθια δάση συνιστούν σημαντικούς οικολογικούς διάδρομους και καταφύγια χερσαίας και υδάτινης βιοποικιλότητας, ιδιαίτερα σε τοπία που χαρακτηρίζονται από έντονη ανθρωπογενή αλλοίωση και εποχιακά έντονες ξηροθερμικές συνθήκες. Τέλος τα παρόχθια δάση γενικά στην Ελλάδα είναι πολύ λίγο μελετημένα. Συνεπώς, πολύ σημαντική είναι μια έρευνα-επισκόπηση που εστιάζει στην γεωγραφική κατανομή αυτών των σχηματισμών για την διαχείριση των ποτάμιων διαδρόμων σε επίπεδο λεκάνης απορροής, καθώς και για την αξιολόγηση περιοχών προστασίας σε μια ευρύτερη περιοχής.
Πίνακας 3. Συνοπτική Καταγραφή Σημαντικότερων Περιοχών Παρόχθιων Δασών Ευρώτα.

Αριθμός
Χάρτη

Ονομασία

Κοντινός Οικισμός/ ονομασία ποταμού

Μέγιστο Μήκος (μ.)

Μέγιστο Πλάτος (μ.) και θέση μέτρησης

Κατάσταση Θερινής ροής ποταμού 2007

Ανθρωπογενείς πιέσεις που παρατηρήθηκαν το 2007

1

Παρόχθιο Δάσος Σκορτσινού

Σκορτσινός, Ευρώτας

~ 7000

115
(κατάντη γέφυρας Γιακουμεϊκα)

Διαρκούς Ροής με ορισμένα ξηρά τμήματα. Ύπαρξη πηγών.

Ξύλευση, απολήψεις υδάτων, δρόμοι, στερεά απόβλητα.

2

Παρόχθιο Δάσος
Καστορίου

Καστόρι- Πελλάνα, Ρέμα Καστορίου

~ 5000

160
(κατάντη γέφ.Καστορίου)

Διαρκούς Ροής με ορισμένα ξηρά τμήματα.

Ξύλευση, απολήψεις υδάτων, δρόμοι

3

Παρόχθιο Δάσος Βιβαρίου

Σελασσία, Ευρώτας

~ 3200

200
(Βάλτος)

Διαρκούς Ροής με ελάχιστα ξηρά τμήματα. Ύπαρξη σημαντικών πηγών.

Εκχέρσωση για καλλιέργειες, απολήψεις υδάτων, ξύλευση, δρόμοι, κατασκευή αντλιοστασίου.

4

Παρόχθιο Δάσος Σκούρα –Λεύκωμα

Σκούρα, Ευρώτας

~ 8500

390
(κατάντη γέφυρας Σκούρων)

Περιοδικής ροής, με διάσπαρτες μικρολίμνες, σημαντικές πηγές.

Εκχέρσωση για καλλιέργειες, χαλικοληψίες, απολήψεις υδάτων, ξύλευση.

6

Παρόχθιο Δάσος Πυρί

Μολαϊτη-Λευκόχωμα, Ευρώτας

~ 2600

300
(ανάντη Μολαϊτη)

Περιοδικής ροής, χωρίς επιφανειακά νερά

Εκχέρσωση για καλλιέργειες, απολήψεις υδάτων, ξύλευση.

Συνοπτική Καταγραφή Σημαντικότερων Περιοχών Παρόχθιων Δασών Ευρώτα

Στην περιοχή εντοπίσθηκαν έξι (6) περιοχές που είχαν εκτεταμένες δασοσυστάδες, από τις οποίες πέντε (5) βρίσκονται πάνω στον κύριο ρου του ποταμού και η μία (1) βρίσκεται στο ρέμα Καστόρι, κατάντη του ομώνυμου χωριού (βλ. παράρτημα). Αυτές οι εκτάσεις καλύπτουν ένα μεγάλο μήκος του ποταμού (τουλάχιστον 26 χλμ) και σε ορισμένα σημεία δημιουργούν μια πλατιά παρόχθια δασική ζώνη που ξεπερνά τα 200 ή και 300 μέτρα μαζί με την κοίτη του ποταμού. Τέτοιες δασοσυστάδες σε πεδινές περιοχές στη νότια Ελλάδα είναι εξαιρετικά σπάνιες.

Πολλές από αυτές τις συστάδες υπήρχαν και στη δεκαετία του ’60 και φαίνεται ότι στις θέσεις όπου εντοπίζονται, υπήρχαν και σημαντικές καρστικές εκφορτίσεις που δημιουργούσαν εποχιακά πλημμυρισμένα εδάφη (π.χ. θέση Βιβάρι, θέση Βάλτος). Υπάρχουν και ενδείξεις ότι ορισμένες παρόχθιες συστάδες έχουν επεκταθεί πάνω σε πρώην βοσκότοπους ή χέρσες καλλιεργημένες εκτάσεις μετά την εγκατάλειψη της ευρύτερης περιοχής (π.χ. περιοχή Σκούρα –Λευκόχωμα). Βέβαια αυτές οι δασοσυστάδες είναι σε πλήρη ανάπτυξη σήμερα με μεγάλα ώριμα δέντρα.
Περιβαλλοντικά Προβλήματα

Μετά από την εκτενή επισκόπηση σε όλη την περιοχή μελέτης, θεωρύμε ότι τα παρόχθια δάση μαζί με τους επιφανειακούς υδάτινους σχηματισμούς αποτελούν τα πιο απειλούμενα ενδιαιτήματα στην περιοχή. Αυτά τα ενδιαιτήματα είναι και ιδιαίτερα ευάλωτα στις γεωργικές εκχερσώσεις. Πολύ συχνά, μικρά έργα ή αλλοιώσεις που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο έχουν ως αποτέλεσμα να αλλοιώνουν τις δασοσυστάδες χωρίς ακριβώς να τις εξαφανίζουν (δρόμοι, αντιπλημμυρικά έργα, χαλικοληψίες, έργα αναψυχής, έργα ορεινής υδρονομίας, εκχερσώσεις μικρής κλίμακας, τοπική υπερβόσκηση). Αυτές οι πολλαπλές πιέσεις λειτουργούν αθροιστικά και έχουν πρόσφατα αλλοιώσει τη φυσική ακεραιότητα πολλών παρόχθιων δασών.

Σε άλλες περιπτώσεις, η ξύλευση και οι εκχερσώσεις είναι μεγάλης κλίμακας με πράγματι καταστροφικές επιπτώσεις. Σε πολλές περιοχές οι αγρότες έχουν επεκτείνει τα χωράφια τους μέχρι την ενεργή κοίτη του Ευρώτα και στα περισσότερα σημεία όπου υπάρχει έντονη γεωργία στον μέσο και τον κάτω ρου του ποταμού, η φυσική παρόχθια βλάστηση έχει εκχερσωθεί. Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει εθνικό κτηματολόγιο στην περιοχή της Λακωνίας, ενώ η Κτηματική Υπηρεσία Δημοσίου, σε επίσημη απάντηση σχετικού ερωτήματος της Ομάδας Life-Environment, αναφέρει ότι δεν υπάρχουν Δημόσια παρόχθια κτήματα κατά μήκος του Ευρώτα. Αυτή η χωροταξική σύγχυση ευνοεί τις εκτεταμένες εκχερσώσεις και ξυλεύσεις πλατανοδάσους και κάνει εξαιρετικά ευάλωτα τα εναπομείναντα κομμάτια παρόχθιου δάσους.


e-books του Κ

dimitrakakis plires

KORZHS EXOFYLLO

thisayros cover

tragoudia cover

KYRA SARAKOSTH

the donky

Επιλογές

Εθελοντική Αιμοδοσία Τράπεζας Αίματος Καστορείου

Την Πέμπτη, 8 Αυγούστου στις 6.00 ως τις 8.00 μ.μ. θα γίνει η τακτική...

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Πρόσφατα

Εθελοντική Αιμοδοσία Τράπεζας Αίματος Καστορείου

Την Πέμπτη, 8 Αυγούστου στις 6.00 ως τις 8.00 μ.μ. θα γίνει η τακτική...

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Τοπικά Νέα

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Περιφέρεια - Αυτοδιοίκηση

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Στην εκδήλωση της επιχειρηματικής θερμοκοιτίδας Vamvakou Incubator…

O Αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Λακωνίας Θεόδωρος Βερούτης, παρευρέθηκε στην εκδήλωση του Προγράμματος Υποστήριξης και Φιλοξενίας...

Ξεκίνησε η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων στη Λακωνία

Σε πλήρη λειτουργία βρίσκεται πλέον και η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) στη Σκάλα Λακωνίας...

Στον Κόσμο

Η ΕΕ και η Ιαπωνία εγκαινιάζουν ενισχυμένο διάλογο…

Η ΕΕ και η Ιαπωνία θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων υλικών που χρησιμοποιούνται...

Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του…

Αύριο ξεκινά τις εργασίες της η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του μίσους...

Βουλγαρία - ΒΤΑ: Η Σόφια προωθεί την υποψηφιότητα…

Ο διοικητής της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας (BNB) Ντιμίταρ Ράντεφ συζήτησε με τη γενική διευθύντρια...

Τα χωριά μας

www 

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ-ΡΕΓΚΟΖΕΝΑ
https://regozena.gr/

ΑΓΟΡΙΑΝΗ
https://agoriani.gr/

ΑΛΕΥΡΟΥ
http://www.alevrou.com

ΒΟΡΔΟΝΙΑ
http://www.vordonia.com/
(εμπορικο-για ελαιόλαδο αθηναλιάς)
http://bordonia.blogspot.com/

ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ
https://www.georgitsi.gr/

ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ
https://tokastori.wordpress.com
Με πολλές πληροφορίες για το Καστόρειο και όλα τα χωριά της περιοχής των β. Δήμων
http://tokastoreion.blogspot.com/

ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ
https://www.loganikos.gr/

ΠΕΛΛΑΝΑ
https://pellana-fanclub.blogspot.com/
http://pellanas.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΥΣΙΝΑ
http://www.lousina.gr/
http://lousina.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
https://www.polydefkis.gr/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΙΩΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΕΛΕΜΙΝΑ
https://www.velemini.com/

ΣΧΟΛΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
http://lyk-kastor.lak.sch.gr/

facebook icon logo

   ΠΑΡΔΑΛΙ
https://www.facebook.com/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82-Pardali-Sparta-211026622326044/

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
https://www.facebook.com/groups/139331976099946/