Είναι ακόμα νωπές οι μνήμες των γεγονότων και της χρηματιστηριακής φρενίτιδας του 1998-2000 και του χρηματιστηριακού κραχ του 1999. Τη χρονική εκείνη περίοδο πάνω από ένα ΑΕΠ της χώρας άλλαξε χέρια. Από τους φτωχότερους στους εισηγμένους. Όμως όσοι είχαν έστω και ατελή γνώση της ιστορίας θα έπρεπε κάτι τέοιο να το αναμένουν. Και αν τα παραδείγματα από το εξωτερικό δε μας πείθουν η παλιότερη δική μας "χρηματιστηριακή" ιστορία ήταν απολύτως διδακτική: Τα Λαυρεωτικά.
Τα Λαυρεωτικά
Από το 1864 η γαλλική εταιρεία Ρου - Σερπιέρι ανέλαβε την εκμετάλλευση των ορυχείων του Λαυρίου. Προϊόντος του χρόνου προέκυψαν διαφορές μεταξύ της εταιρείας και της κυβερνήσεως Κουμουνδούρου, με κεντρικό σημείο αιχμής τις «εκβολάδες» των υπολειμμάτων των μεταλλευμάτων που βρίσκονταν επί του εδάφους. Οσο υπήρχε η επιμονή κυρίως εκ μέρους του Επ. Δεληγιώργη ότι οι εκβολάδες ήσαν εθνικές και η εταιρεία είχε δικαίωμα μόνο εξορύξεως και όχι εκμεταλλεύσεως των υπέργειων μεταλλευμάτων, άλλο τόσο συνδαυλιζόταν η φημολογία ότι το Λαύριο έκρυβε ποταμούς χρυσού. Η διένεξη οξυνόταν, η εταιρεία απειλούσε ότι θα φέρει τις γαλλικές και ιταλικές κανονιοφόρους, έπεσε η κυβέρνηση και πρωθυπουργός πλέον ο Δεληγιώργης ανέλαβε την επίλυση του ζητήματος. Η φημολογία περί αμύθητου πλούτου εξακολουθεί και η εταιρεία Σερπιέρι βεβαίως δεν έχει κανένα λόγο να βάλει φρένο καθώς κάτι τέτοιο θα μείωνε την τιμή των μετοχών της. Η κυβέρνηση αναζητά αγοραστή των μετοχών της εταιρείας, αυτός ανευρίσκεται κυρίως εις το πρόσωπο του εκ Κωνσταντινουπόλεως τραπεζίτη Ανδρέα Συγγρού και οι μετοχές μεταβιβάζονται εις την τράπεζάν του, την «Τράπεζαν Κωνσταντινουπόλεως». Η νέα μεταλλουργική εταιρεία προχωρεί σε μετοχοποίησή της και τότε μανία απόκτησης μετοχών καταλαμβάνει τους πάντες, ακόμη και τους έχοντες τα μικρότερα βαλάντια. Μετοχές αξίας 200 δρχ. πωλούνται 310 δρχ., περιουσίες φτιάχνονται σε μία νύχτα αλλά ουδείς ασχολείται με το κατά πόσον υπάρχει το ανάλογο αντίκρισμα εντός των μεταλλείων. Οι εγγραφές για την αγορά μετοχών του Λαυρίου αποτελούν τις πρώτες χρηματιστηριακές πράξεις που έγιναν στην Αθήνα. Χρηματιστήριο δεν υπήρχε αλλά υπήρχε το καφενείον «Η ωραία Ελλάς» στη γωνία των οδών Ερμού και Αιόλου, το οποίο εκτελούσε χρέη Χρηματιστηρίου.
Η απότομη πυρετώδης άνοδος θα φέρει ακάθεκτο πτώση, οι μέτοχοι καταστρέφονται και αδιάψευστος μάρτυρας είναι το στοιχείο ότι στη διετία 1873-1875 διπλασιάστηκαν οι πτωχεύσεις.
Ο πλουτισμός και η κερδοσκοπία δεν συνδέθηκαν τότε μόνο με τη μανία για μετοχές αλλά όξυναν και την όσφρηση των πάσης φύσεως κατόχων οικοπέδων και αγροτεμαχίων οι οποίοι οσμίζονταν στην ιδιοκτησία τους την ύπαρξη κρυμμένων πολύτιμων μεταλλευμάτων. «Πέτρες του Θεού θα δώσουμε, βουνά του Θεού θα δώσουμε, λίρες στερλίνες θα πάρουμε!...» αναφωνεί ο Μεγγλίδης, ο ήρωας του σπαρταριστού διηγήματος του Μιχ. Μητσάκη «Είς Αθηναίος χρυσοθήρας» που διαβάζεται σήμερα ως ρεπορτάζ της εποχής, με τους ευφάνταστους αφελείς Αθηναίους να θυμούνται ξεχασμένα από τους ίδιους και τον Θεό κατσάβραχα και να τα επισκέπτονται μέσα στη νύχτα, να παίρνουν δείγματα από τις πέτρες τους και να φιλοδοξούν να πλουτίσουν μέσα στο ίδιο βράδυ.
Πηγή : http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=93832
Στο κυνήγι του χρυσού και ο Δημ. Δημητρακάκης
Από την ατμόσφαιρα και τον πυρετό του χρυσού που κατέλαβε τότε την πλειοψηφία των Ελλήνων φαίνεται πως δεν έμεινε ανεπηρέαστος και ο Δημήτριος Δημητρακάκης, ο Καστρίτης πολιτικός και συγγραφέας των ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ. που εξέδωσε ο πολτιστικός σύλλογος Καστορείου Ο ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ.
Έτσι στην Σπαρτιάτικη εφημερίδα της εποχής "Ηχώ του Ταϋγέτου" διαβάζουμε:
"Ο κύριος Δημήτριος Γ. Δημητρακάκης κάτοικος Καστανιάς του δήμου Καστορίου της επαρχίας Λακεδαίμονος ενεργών δι' εαυτόν και ως αντιπρόσωπος άλλων δια της προς την Νομαρχίαν ταύτην υπό ημερομηνίαν 24 λήξαντος μηνός Απριλίου ε.ε. αιτήσεώς του καταχωρισθείσης εν τω επί τούτω τηρουμένω βιβλίω υπό τον αριθμόν 25 εξαιτείται την παραχώρησιν μεταλλείου ενθείου χαλκού, αργυρούχου μολύβδου, σιδήρου γαιανθράκων, στοιχείων αργύρου και λευκοχρύσου (πλατίνας) κειμένου εν τη περιφερεία το δήμου Καστορίου και μέρη τινά εις εκείνην των δήμων Σπάρτης και Πελλάνης και κατά τας θέσεις Κοράκι, Λακώματα, Κουτζομίλια, Νύμφης βράχος, Μούσγα, Μεσοβούνι, Βατζινιά, Ελαφοκυλίστρα, Μαλακάσα, Ασημοπούλου Λάκκα, Σταυρούλη, Λαδά Μούσγα, Λυκοδιάσελον, Πετρόστρουγγα, Τζαρπανέικα ρεύματα, Τρεις Λακίτζες, Βρυσιώτικον, Γραμμένη Πέτρα, Μεσόραχη και Μαύρα Λιθάρια και αναφέρει ότι.
1) Αι απαιτούμεναι προς παραχώρησιν θέσεις έχουν έκτασιν εκ στρεμμάτων δέκα τριών χιλιάδων οκτακοσίων τεσσαράκοντα ενός και πεντακοσίων τριάκοντα μέτρων, όρια δε εν τη κάτωθι ταύτη αιτήσει του περιγραφόμενα.
2) Ότι υποχρεούται να πληρώνει ετησίως προς τους ιδιοκτήτας των ανωτέρω θέσεων τον νενομισμένον φόρον από της εκδόσεως του παραχωρητηρίου κατά το άρθρον 7 του "περί μεταλλείων" Νόμου και προσέτι ότι θέλουν αποζημιώσει αυτούς καθ' όσην έκτασιν γης ήθελε καταλάβει ή βλάψει δια των μεταλλευτικών αυτού εργασιών σύμφωνα με τα άρθρα 33 και 34 του ιδίου Νόμου.
3) Ότι υποχρεούται να πληρώνει τον νενομισμένον επί της τε παραχωρηθησομένης επιφανείας και επί της καθαράς προσόδου προς το Δημόσιον επί του μεταλλείου φόρον και ότι θέλει συμμορφωθεί με τας διατάξεις του νόμου και τας διαταγάς της Κυβερνήσεως τας περιγραφομένας εις τον τρόπον της μεταλλεύσεως.
4) Η παρούσα διακήρυξις συνοδευομένη με την κάτωθι ταύτης τρέχ. έτους και από 24 λήξαντος μηνός αιτήσει του θέλει δημοσιευθεί δι' εξόδων αυτού εις τας ενταύθα εκδιδομένας εφημερίδας η "Ηχώ του Ταϋγέτου" και ο "Πελοπον. Αστήρ" και θέλει τοιχοκολληθεί τη φροντίδι των Δημάρχων Καστορίου Σπάρτης και Πελλάνης μένει εκτεθειμένη επί τέσσαρας συνεχείς μήνας εις το δημοσιώτερον μέρος της του Νομού Λακωνίας πρωτευούσης Σπάρτης Επαρχίας Λακεδαίμονος και εις την πρωτεύουσαν των δήμων Καστορίου, Πελλάνης και Σπάρτης εις την περιφέρειαν των οποίων κείται και περιλαμβάνει η περίμετρος της προς παραχώρησιν αιτουμένης εκτάσεως.
Εν τούτοις η παρούσα αναγνωσθήσεται απ' εκκλησίας εις όλα τ' ανωτέρω μέρη επί τρεις συνεχείς Κυριακάς μετά την θείαν λειτουργίαν από της πρώτες τοιχοκολλήσεώς της.
Διαρκουσών δε των δημοσιεύσεων τούτων η σχετική αίτησις και τα διαγράμματα της επιφανείας θέλουν μείνει εκτεθειμένα εις το της Νομαρχίας γραφείον προς γνώσιν και οδηγίαν των ενδιαφερομένων.
Μετά δε την λήξιν της ταχθείσης προθεσμίας υποβληθήσονται εις την Νομαρχίαν εντός οκτώ ημερών αι απαιτούμεναι περί των τοιχοκολλήσεων παρακαταθέσεων και αναγνώσεων της παρούσης δηλοποιήσεως αποδείξεις μετά των υποβληθησομένων τυχόν εις τας επιτοπίους αρχάς αναφορών των επί της προκειμένης υποθέσεως ενδιαφερομένων.
Εν Σπάρτη την 1 Μαΐου 1873
Ο Νομάρχης
Κ.Παγανέλης
Η αίτηση
Αίτηση Δημητρίου Γ. Δημητρακάκη δι' εαυτόν και ως αντιπροσώπου των συνεταίρων του, περί παραχωρήσεως γης προς εκμετάλλευσιν
Προς τον Κ. Νομάρχην Λακωνίας
Ο υποφαινόμενος Δημ. Γ. Δημητρακάκης κάτοικος Καστανιάς του δήμου Καστορίου κτηματίας ενεργών δι' εαυτόν και ως αντιπρόσωπος των συνεταίρων μου, (των οποίων τα ονόματα θέλω δηλώσει εν δέοντι χρόνω ίνα σημειωθώσιν εν τω μεταλλευτικώ βιβλίω) παρακαλώ υμάς Κύριε Νομάρχα, όπως ενεργήσητε να μας παραχωρηθεί το παρ' ημών ανακαλυφθέν μεταλλείον ενθείου χαλκού, αργυρούχου μολύβδου, σιδήρου, χαλκού, γαιανθράκων, στοιχείων αργύρου και λευκοχρύσου (πλατίνας) σύμφωνα με τα υποβληθέντα α) την 15 δείγματα των μεταλλευμάτων εξ οκάδων είκοσι τριών, επιφυλαττόμενος να υποβάλω και εις μεγαλυτέραν ποσότητα προς διευκόλυνσιν της χάριν δοκιμής αναλύσεως αυτών. β) την 22 λεπτομερές διάγραμμα εις τριπλούν της περιεχούσης τα μεταλλεία γης και την τοπογραφικήν έκθεσιν την οποίαν συνέταξεν ο υπολοχαγός του μηχανικού κ. Αποστόλου μεταβάς και περιελθών απάσας τας θέσεις, εν αις ευρίσκονται τα μεταλλεία ταύτα.
Τα εν λόγω μεταλλεία κείνται εντός της Επαρχίας Λακεδαίμονος και εις την περιφέρειαν του δήμου Καστορίου και μέρη τινά εις εκείνην των δήμων Σπάρτης και Πελλάνης και κατά τας θέσεις Κοράκι, Λακώματα, Κουτζομίλια, Νύμφης Βράχος, Μούσγα, Μεσοβούνι, Βατζινιά, Ελαφοκυλίστρα, Μαλακάσα, Ασημοπούλου Λάκκα, Σταυρούλη, Λαδά Μούσγα, Λυκοδιάσελον, Πετρόστρουγγα, Τζαρπανέικα ρεύματα, Τρεις Λακίτζες, Βρυσιώτικον, Γραμμένη Πέτρα, Μαύρα Λιθάρια. Τα δε όρια της ζητουμένης εκτάσεως είναι τα εξής: ανατολικώς με Λογγαστρίτικον βουνόν με τα Φουρνόσπηλα. δυτικώς με γραμμήν ενώνουσα τα Φουρνόσπηλα με Γεωργίτζι και Μαύρα Λιθάρια. μεσημβρινώς με γραμμήν ενώνουσαν την κορυφήν Μούσγας με την κορυφήν Λογγαστρίτικου βουνού, η δε ολική επιφάνεια ως διαλαμβάνει το υποβληθέν διάγραμμα τριγωνομετρικώς με σμίκρυνσιν 1/10.000 του βασιλ. πήχεως ανέρχεται εις στρέμματα 13841 και 530 μέτρα.
Υπόσχομαι δε να πληρώνω κατ' έτος εις το δημόσιον από της εκδόσεως του παραχωρητηρίου επ' ονόματι εμού και των συνεταίρων μου τρία λεπτά δι' έκαστον στρέμμα της παραχωρηθησομένης εκτάσεως του μεταλλείου και τον ετησίως προσδιορισθησόμενον επί της καθαράς προσόδου του μεταλλείου φόρον και 1% της δραχ. επί του καθαρού προϊόντος ως ορίζεται εν τοις άρθροις 30 και 31 του Νόμου. προς δε να συμμορφωθώμεν και να ακολουθώμεν τον παρά της Κυβερνήσεως κανονισθησόμενον της μεταλλεύσεως τρόπον, σύμφωνα με το αρθρ. 29 του Νόμου.
Υποσχόμεθα προς τούτοις να πληρώσωμεν εις τους παρουσιασθησομένους ιδιοκτήτας γαιών μέχρι 5% και την αξίαν των γαιών σύμφωνα με τα άρθρα 7 18 και 23 του περί μεταλλείων Νόμου.
Προτιθέμενοι να φέρωμεν εξ Αθηνών επιστήμονα ορυκτολόγον (μη ευρισκόμενον αλλαχού της Ελλάδος), ίνα εξετάσει επιτοπίως την τε ποιότητα και ποσότητα του μετάλλου, δε δυνάμεθα να υποβάλωμεν τώρα επιστημονικήν έκθεσιν, ήτις θέλει είσθαι βεβαίως υποβεβλημένη εις την Νομαρχίαν, ότε το προς παραχώρησιν του μεταλλείου περί ου πρόκειται, υπό του νόμου κανονιζόμενον Συμβούλιον ήθελε συνέλθει ίνα έχη αυτήν υπ' όψιν κατά την διάσκεψίν του.
Εν Σπάρτη την 24 Απριλίου 1873
Ευπειθέστατος
Δ. Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗΣ
Επιμέλεια κειμένου: Δ.Π.
