header kastoreioportal copy1

Οι λέξεις μας: Πιλαλώ και πιλαλίσκομαι - Γροθάρια

poor kid runningΣτο Liddell Scott το επιλαλώ σημαίνει αντιλέγω, λέω εναντίον, λοιδωρώ, φλυαρώ ομιλώ εναντίον κάποιου.
Λαλώ σημαίνει προωθώ τα ζώα να προχωρήσουν, φλυαρώ χωρίς μέτρο με τρόπο αγενή και παράλογο. Η πρόθεση επί, σημαίνει αμέσως μετά και εναντίον.

Κατά το Ποντιακό λεξικό το πιλάλημα είναι η καταλαλιά, από φθόνο που μπορεί να συνεπάγεται και βασκανία. Επιλαλώ εναντίον κάποιου με αποτέλεσμα το πιλαλητό, το τρεχαλητό.
Σύμφωνα με το γλωσσικό ιδίωμα Κρήτης, λαλητός λέγεται αυτός που οδηγείται χωρίς τη θέλησή του, ο σπρωχτός «τονε φέρανε λαλητό». Τον πηγαίνουν βρίζοντας και αυτός τρέχει για να ξεφύγει. Λαλώ το ζώο σημαίνει το παρακινώ να προχωρεί πιο γρήγορα π.χ. «λάλιε το μουλάρι να φτάξουμε στο χωργιό πριχού μουντίσει».
Ο Κοραής υποστηρίζει πως το πιλαλώ προέρχεται από το μεσαιωνικό επιλαλώ. Με δεύτερο συνθετικό το λαλώ που σημαίνει ομιλώ, φλυαρώ, ηχώ, προφέρω άσημες φωνές για να επιταχύνω τη βάδιση ενός ζώου π.χ. «λάλει τον γάιδαρο». Από το σύνθετο επιλαλώ γεννήθηκε το χυδαϊκό πιλαλώ και όχι πηλαλώ, που σημαίνει τρέχω όχι μόνο σαν ιππότης (καβαλάρης) αλλά και πεζός.
Στο λεξικό Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη πηλάλα και πιλάλα είναι το γρήγορο τρέξιμο, η τρεχάλα.
Στο ετυμολογικό λεξικό Ανδριώτη πηλάλα είναι ο καλπασμός από το ρήμα πηλαλώ, πηλάλημα και πηλαλητό. Το γράφει με ήτα χωρίς να το ετυμολογεί. Ίσως το συνδυάζει με τον πηλό, τη λάσπη, «κόψε λάσπη» δηλαδή φύγε γρήγορα.

Γροθάρια
Γροθάρια είναι τα μικρά φυτά ελιάς και γροθαρομάντρι λέγεται το φυτώριο στο οποίο καλλιεργούνται τα γροθάρια.
Προφανώς προέρχεται από την αρχαία λέξη γρόνθος που σημαίνει πυγμή, κόνδυλος, γροθιά (Λίντελ Σκοτ). Γύρω από τα μεγάλα ελαιόδεντρα βλαστάνουν παραφυάδες (κωλορίζια) που χρησιμεύουν για τον πολλαπλασιασμό της ελιάς.
Ο Γενάδιος στο Φυτολόγιό του αναφέρει πως στη βάση του κορμού και ιδίως πάνω από τις κύριες ρίζες παλαιών ελαιοδέντρων αναπτύσσονται μεγάλοι οζώδεις ωοειδείς ή σφαιροειδείς όγκοι που ονομάζονται γόγγροι.
Κατά τον Νοέμβριο τα δέντρα ξελακκώνονται γύρω-γύρω μέχρι να αποκαλυφθούν οι κυριότερες ρίζες από τις οποίες αφαιρούνται με πριόνι, σμίλη ή σκεπάρνι, δύο ή τρεις γόγγροι μετρίου μεγέθους, σε σχήμα γροθιάς που φυτεύονται αμέσως σε φυτώριο ή και επί τόπου σε λάκκους 50 εκατοστών και καλύπτονται με στρώμα φυτικής γης. Ποτίζονται αν ο καιρός είναι ξηρός και από τον επόμενο μήνα, βγαίνουν οι βλαστοί οι οποίοι δεν θίγονται για μία τετραετία. Μετά τα 4 χρόνια, αποσπώνται οι πλεονάζοντες βλαστοί και αφήνεται ο ευρωστότερος που μονοβεργίζεται, εμβολιάζεται και διαμορφώνεται σε δέντρο.
Αυτά τα νεαρά φυτά ελιάς στη Βόρεια Λακωνία λέγονται γροθάρια και γροθαράκια. Από αυτά καταρτίζεται το γροθαρομάντρι το οποίο διατηρείται για χρόνια και παρέχει άφθονα φυτά για τον πολλαπλασιασμό της ελιάς.
Οι λεξικογράφοι Δουκάγγιος, Ησύχιος και Σκαρλάτος Βυζάντιος δίνουν τα συνώνυμα της λέξης γρόνθος (κόνδυλος, δραξ, πυγμή) που αποδίδουν σχηματικά το «γροθάρι».

e-books του Κ

dimitrakakis plires

KORZHS EXOFYLLO

thisayros cover

tragoudia cover

KYRA SARAKOSTH

the donky

mega xorion cover

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Επιλογές

Οι λέξεις μας: Πιλαλώ και πιλαλίσκομαι - Γροθάρια

Στο Liddell Scott το επιλαλώ σημαίνει αντιλέγω, λέω εναντίον, λοιδωρώ, φλυαρώ ομιλώ εναντίον κάποιου...

Οι λέξεις μας: Βεργατσούλα και δραγατσούλα - Ντώνω

Βεργατσούλα ήταν το πρόχειρο στέγαστρο στο οποίο καθόταν ο βεργάτης. Ο βεργάτης ήταν...

Τέμπλο Ιερού Ναού Γέννησης της Θεοτόκου - Ένα…

Κείμενο: Ευαγγελία Πάντου Αρχαιολόγος της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αξιόλογο δείγμα θρησκευτικής πνοής και λαϊκής...

Χρονικό προσφυγιάς του 1923 των κατοίκων Νέας Λιβεράς…

Μετά τη συμφωνία της Λωζάνης στις 30 Ιανουαρίου 1923, μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, για...

Ο «ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΣ» ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Γράφει η Άβα Μπουλούμπαση-Ιστορική ερευνήτρια   Η κατηγορία/ες [ως «θεμελιώδεις έννοιες ή μορφές σκέψεις που εκφράζουν...

Πρόσφατα

Οι λέξεις μας: Πιλαλώ και πιλαλίσκομαι - Γροθάρια

Στο Liddell Scott το επιλαλώ σημαίνει αντιλέγω, λέω εναντίον, λοιδωρώ, φλυαρώ ομιλώ εναντίον κάποιου...

Οι λέξεις μας: Βεργατσούλα και δραγατσούλα - Ντώνω

Βεργατσούλα ήταν το πρόχειρο στέγαστρο στο οποίο καθόταν ο βεργάτης. Ο βεργάτης ήταν...

Τέμπλο Ιερού Ναού Γέννησης της Θεοτόκου - Ένα…

Κείμενο: Ευαγγελία Πάντου Αρχαιολόγος της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αξιόλογο δείγμα θρησκευτικής πνοής και λαϊκής...

Τοπικά Νέα

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Περιφέρεια - Αυτοδιοίκηση

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Στην εκδήλωση της επιχειρηματικής θερμοκοιτίδας Vamvakou Incubator…

O Αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Λακωνίας Θεόδωρος Βερούτης, παρευρέθηκε στην εκδήλωση του Προγράμματος Υποστήριξης και Φιλοξενίας...

Ξεκίνησε η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Απορριμμάτων στη Λακωνία

Σε πλήρη λειτουργία βρίσκεται πλέον και η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) στη Σκάλα Λακωνίας...

Τα χωριά μας

www 

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ-ΡΕΓΚΟΖΕΝΑ
https://regozena.gr/

ΑΓΟΡΙΑΝΗ
https://agoriani.gr/

ΑΛΕΥΡΟΥ
http://www.alevrou.com

ΒΟΡΔΟΝΙΑ
http://www.vordonia.com/
(εμπορικο-για ελαιόλαδο αθηναλιάς)
http://bordonia.blogspot.com/

ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ
https://www.georgitsi.gr/

ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ
https://tokastori.wordpress.com
Με πολλές πληροφορίες για το Καστόρειο και όλα τα χωριά της περιοχής των β. Δήμων
http://tokastoreion.blogspot.com/

ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ
https://www.loganikos.gr/

ΠΕΛΛΑΝΑ
https://pellana-fanclub.blogspot.com/
http://pellanas.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΥΣΙΝΑ
http://www.lousina.gr/
http://lousina.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
https://www.polydefkis.gr/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΙΩΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΕΛΕΜΙΝΑ
https://www.velemini.com/

ΣΧΟΛΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
http://lyk-kastor.lak.sch.gr/

facebook icon logo

   ΠΑΡΔΑΛΙ
https://www.facebook.com/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82-Pardali-Sparta-211026622326044/

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
https://www.facebook.com/groups/139331976099946/