1) Ναΐσκος τα "εισόδια της θεοτόκου" εντός σπηλαίου επί απορρώγος βράχου του ταύγέτου κειμένου και προς βορράν αποβλέποντος το στόμιον του σπηλαίου φράσσεται δια τοιχοδομής κοινής επί της οποίας υπάρχει μετρία θύρα εις ην ανέρχεται τις δι' ελικοειδούς κλίμακος λιθίνης αριθμούσης είκοσιν και πέντε βαθμίδας. Ουδεμία εικών αρχαία υπάρχει ουδέ επιγραφή τις δηλούσα το έτος της κτίσεως του Ναΐσκου τούτου. Κατά παράδοση όμως η κτίσις αυτού ανάγεται εις τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους της λακωνίας ήτοι κατά τον έκτον και έβδομον αιώνα μετά Χριστού κείται προς νότον της Καστανιάς περί τα δέκα λεπτά ταύτης απέχων.
2) ναός μικρός ο Άγιος Δημήτριος επί των ανατολικώς του χωρίου "Καστρί" γηλόφων κείμενος μήκους οκτώ περίπου μέτρων πλάτους πέντε και ύψους τριών εκ τοιχοδομίας βυζαντινής μετά κεραμοπλαστικών διακοσμήσεων μετά δύο μικρών τετραγώνων θυρών εκ δυσμών και μεσημβρίας άνευ τυμπάνου ο ναός είναι μονόκλιτος άνευ νάρθηκος και μετά μίας τριπλεύρου κόγχης. Φαίνεται ότι το πάλαι ο ναός ούτος ήτο θολωτός και φέρει εν τω ιερώ και κατά την δεξιάν πλευράν δύο τοιχογραφίας αγίων εκατέρωθεν του ενός των οποίων αναγινώσκονται ευκρινώς αι λέξεις "Θεόκλητος Λακεδαιμονίας" ο Ναός ούτος βυζαντινός αδιαφιλονικήτως δεν φέρει ατυχώς επιγραφήν τινα δηλούσαν το έτος της κτίσεως αυτού. κατά παράδοση όμως υπήρξεν ούτος ενοριακός Ναός του καταστραφέντος χωρίου Μεσονήσια χρησιμοποιούμενος άμα και ως Νεκροταφείον αυτού. κείται ανατολικομεσημβρινά της Καστανιάς απέχων περί τα 10΄ λεπτά.
3) Ναός ο Άγιος Ιωάννης ο θεολόγος μήκους εννέα μέτρων, πλάτους πέντε και ύψους τεσσάρων εκ τοιχοδομίας νεωτάτης κατερειπωθείσης της Βυζαντινής εξ ης υπελείφθη μόνο η καλλιτεχνικότατη παντάπλευρος αψίς εκ πωρίτου λίθου μετά κεραμοπλαστικών διακοσμήσεων. ο ναός ούτος κείται εις την θέσιν Άγιος Μάμας και εις το μεσημβρινόν άκρον του χωρίου Καστανιά.
4) Ναΐσκος η "Κοίμησις της Θεοτόκου" εντός σπηλαίου επί απορρώγος βράχου του Ταϋγέτου κείμενος όπερ αποβλέπει προς μεσημβρίαν και φράσσεται δια τοιχοδομής νεωτέρας κατερειπωθείσης της αρχαίας εξ ης υπελείφθησαν μόνον τεχνικότατα εκ πωρίτου λίθου. Το άνοιγμα σπηλαίου είναι τριών μέτρων το ύψος 2 1/2 περίπου και το βάθος οκτώ ως έγγιστα πλατυνόμενα όμως προς το βάθος εις το διπλάσιον σχεδόν. δεξιά τω εισερχομένω υπάρχουσι τρεις κόγχαι ούτως ειπείν με τοιχογραφίας Αγίων, αριστερά δε μια μεγάλη τοιαύτη.
Πιστεύεται ως εις των Ναών των πρώτων Χριστιανικών χρόνων και λέγεται ότι έφερεν επιγραφήν δηλούσαν το έτος της κτίσεως ην επιγραφήν ειχα... χειρ.... (το χειρόγραφο είναι φθαρμένο) επιχρίσασα ταύτην δι' αμμοκονιάματος νεωτέρου, κείται προς δυσμάς της Καστανιάς απέχουσα ταύτης περίπου το τέταρτον της ώρας.
5) Πύργος τριώροφος του κατά την επανάσταση του 1821 αγώνα Αναγνώστου Τζωρτζάκη ανεγερθείς υπ' αυτού εν τω κέτρω της κωμοπόλεως Καστανιάς κατά το έτος 1825. Η κάτοψις αυτού είναι σχήματος Τ ούτινος αι γωνίαι αποβλέπουσιν προς βορράν. Έχει ύψος δώδεκα μέτρων μήκος από δυσμών προς ανατολάς 14 μέτρων και τριάκοντα εκατοστών πλάτος κατά μεν την εγκαρσίαν γραμμήν του Τ 6 μέτρων και 10 εκατοστών. Ο πρώτος όροφος είναι θολωτός, ο δε δεύτερος θολωτός μόνον κατά το τμήμα το αντιστοιχούν εις την κάθετον γραμμήν του Τ. Φέρει παράθυρα και θύρας μικρά τοξοειδή (δυσανάγνωστη) τας δύο γωνίας βορειοανατολικώς και δυτικομεσημβρινώς επί του τρίτου ορόφου ημικυκλικούς κευθμούς (πλαγίας φυλάξεως κατά των οχυρωτικών εκ τοιχοδομής πωρίτου λίθου μετά πολλών μικρών οπών (τυφεκηθρών) τυφεκήθρας φέρουσι και οι τρεις όροφοι πολλάς. Σώζεται ακέραιος μετά μικρών παραλλαγών.
Το κείμενο, σε δακτυλογραφημένο ακριβές αντίγραφο στο οποίο διατηρήθηκε η ορθογραφία και η στίξη του πρωτοτύπου, προέρχεται από χειρόγραφο του Αρχείου της οικογενείας Τζωρτζάκη και περιήλθε στον "Π" από τον Γιάννη Αρφάνη.
