header kastoreioportal copy1

Οι λέξεις μας: Σφεντουρίζω, Πόχα, Σκουρκοφαμελιά, Χούφταλο

david and goliath 1880516 1280Σφεντουρίζω: εκσφενδονίζω μακριά, γρήγορα και με δύναμη.
Η λέξη προέρχεται από τη σφεντόνα. Την έφτιαχναν από ένα διχαλωτό ξύλο σε σχήμα κεφαλαίου ύψιλον (Υ), στερέωναν στις δυο άκρες λάστιχα τα οποία συνδέοντα με δέρμα πλατύ, σαν κούνια όπου τοποθετούσαν την πέτρα.

Ο σφενδονιστής κρατούσε με το ένα χέρι τη διχάλα και με το άλλο το δέρμα με την πέτρα. Τέντωνε το λάστιχο με όση δύναμη μπορούσε και όταν ελευθέρωνε την πέτρα αυτή εκσφενδονιζόταν με δύναμη στον στόχο.
Τη σφεντόνα τα παιδιά την έλεγαν και λάστιχο. Με αυτήν πήγαιναν για πουλιά ή έκαναν ζημιές σε λάμπες, τζάμια…
Η σφεντόνα λειτουργεί σαν όπλο ή σαν παιχνίδι. Στο αρχαίο στράτευμα ελαφρά οπλισμένοι (ψιλοί) ήσαν οι τοξότες και οι ριπταριστές που έριχναν πέτρες με τα χέρια ή σφενδοβόλα.
Ο Δουκάγγιος αναφέρει το σφενδοβόλο ως πολεμική μηχανή με την οποία έριχναν πέτρες οι ριπταριστές.
Ο Δαβίδ νίκησε τον Γολιάθ με σφεντόνα. Τότε δεν υπήρχαν λάστιχα και η σφεντόνα ήταν ένα λουρί δερμάτινο ευρύτερο στη μέση και στενότερο σε κάθε άκρο. Στη μέση τοποθετούνταν η πέτρα ή άλλου είδους βλήμα το οποίο ο χρήστης γυρνούσε με ταχύτητα περιστροφικά, βασισμένος στη φυγόκεντρη δύναμη και το σφεντούριζε στον στόχο του.

Πόχα: συρματένιος φράχτης δικτυωτός, με τον οποίο φράζονται ιδιοκτησίες.
 Η λέξη σχετίζεται με την απόχη με την οποία κυνηγούσαν πεταλούδες ή έπιαναν ψάρια. Υποχή, απόχιον, απόχιν και απόχι.
Όταν μια γυναίκα σαγήνευε έναν άντρα, έλεγαν «και πιάνει σε στα δίχτυα της σαν ψάριν με τ’απόχιν».
Ο Οππιανός στα «Αλιευτικά» αναφέρει πως με δίχτυα περιέφραζαν τόπους («υποχαί, κυρίως δίκτυα περιφράττοντα και επέχοντα τόπους»).
Η απόχη αποτελείται από ένα κοντάρι που έχει στη μία άκρη του μεταλλική στεφάνη με δίχτυ. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα υπέχω που σημαίνει κρατώ από κάτω ή κρατώ ένα αγγείο κάτω από ένα άλλο που στάζει. «Υπέχω τον μαστόν» λέγεται για τη μητέρα που παρέχει τον μαστό της στο βρέφος για να το θηλάσει.
Τον προηγούμενο αιώνα που τα χωριατόπαιδα πίνανε γάλα από το μαστάρι της γίδας και ρουφάγανε το αυγό από το κοτέτσι, ένας μικρός έβαλε το χέρι του στην πόχα και έπιασε ένα αυγό που ήταν δίπλα στο φράχτη. Προσπάθησε να βγάλει τη γροθίτσα του, δεν μπορούσε κι έκλαιγε. Οι μεγάλοι προσπάθησαν να τον βοηθήσουν αλλά μάταια. Φώναξαν λοιπόν έναν συνομήλικό του που τον ρώτησε
-πάκα ή γόσο;
-γόσο,
-άσε γόσο, κάνε πάκα.
Γρόνθος ήταν με το αυγό και πλάκα χωρίς αυτό. Έκανε πλάκα το χέρι του και άφησε το αυγό από την άλλη μεριά της πόχας.

Σκουρκοφαμελιά λέγεται μεταφορικά η πολυμελής οικογένεια με πολλά παιδιά, συνήθως άτακτα και ζωηρά.
Κυριολεκτικά είναι η οικογένεια των σκούρκων που ζουν σε σφηκοφωλιές- αποικίες έως και 500 σφήκες.
Ο σκούρκος ή σερσέγκι ή σέρσεγκας, είναι ένα είδος άγριας σφήκας που εμφανίζεται στα μέσα της άνοιξης και χάνεται στο τέλος του φθινόπωρου. Τρέφεται με ώριμα φρούτα, κρέας, σκουπίδια και άλλα έντομα, όπως μέλισσες. Τα σερσέγκια (σκούρκοι) τριγυρνάνε στις κληματαριές, όταν τα σταφύλια είναι ώριμα, στα κοφίνια του τρύγου (καλαμένια τρυγοκόφινα) και απειλούν τον άνθρωπο με το δηλητηριώδες κεντρί τους. Τα έντομα που ορέγονται περισσότερο είναι οι μέλισσες, έρχονται στο μελίσσι, κλέβουν και τρώνε τις μέλισσες, είναι ο φόβος και ο τρόμος των μελισσοκόμων, καταστρέφουν ολόκληρα μελισσοκομεία.
Και οι απλές σφήκες είναι ενοχλητικές και επικίνδυνες. Από αυτήν τους την ιδιότητα εμπνεύστηκε ο Αριστοφάνης και δημιούργησε την κωμωδία «Σφήκες» όπου στηλιτεύει τη δικομανία των Αθηναίων.
Σφήκωμα κατά τον Κοραή είναι το λεπτό σκοινί, το πύκνωμα, ο δεσμός. Την ίδια σημασία αποδίδουν ο Ησύχιος και ο Φώτιος, ο δε Μουσούρος εκτός από το «σφηκῶσαι και δῆσαι» αναφέρει σφηκωμένος, στρεβλωμένος, βασανισμένος. Το σφήκωμα το χρησιμοποιούσαν οι τσαγκάρηδες.
Όπου η ζωή και η τέχνη μιμείται την φύση, στα βελούδινα φουστανάκια των κοριτσιών στη δεκαετία του ’50 έφτιαχναν στο μπούστο σφηκοφωλιές.

Χούφταλο: Χούφταλο λέγεται ο υπερήλικας που βρίσκεται σε βαθιά γεράματα.
Ο Σκαρλάτος Βυζάντιος θησαυρίζει τη λέξη κούφταλον αντί κύπταλον, που προέρχεται από το ρήμα κύπτω (=σκύβω).
Ο υπέργηρος καμπουριάζει, μαζεύεται σαν σουγιάς και όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Στέφανος Σαχλίκης στο ποίημα  «Περί γέροντος να μην πάρει κορίτσι», «… σγομπιάζει η πλάτη του σαν τον λαιμό της χήνας».

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: https://www.needpix.com/photo/812436/

ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟ: Ο Ναός τη Γεννήσεως της Θεοτόκου Καστορείου

Επιλογές

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

Αποκατάσταση Προσκτίσματος (Κελιού) και άλλες εργασίες στην Ι.Μ…

Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ροϊτσας στο Δ.Δ. Μέλισσας Δ. Ανατολικής Μάνης είναι μοναστηριακό συγκρότημα...

Οι λέξεις μας: Παραχαλιάζω, μούργα, εναντρόερα

Παραχαλιάζω: βρίσκομαι σε κατάσταση νωθρότητας και αδράνειας, παραλύουν οι σωματικές και διανοητικές μου δυνάμεις...

Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Πελοποννήσου: Απαγορεύεται η καύση στην…

Από την Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Πελοποννήσου ανακοινώνεται ότι από την Κυριακή 7 Απριλίου έως...

Πρόσφατα

Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης…

Σε λειτουργία στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://akatharista.apps.gov.gr/ βρίσκεται ήδη η ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης...

Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών και καθαρισμοί…

Με το άρθρο 136 του Νόμου 5106 (ΦΕΚ  Α΄63  / 01-05-2024) πήρε παράταση η...

Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων

Με απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2024...

e-books του Κ

dimitrakakis plires

KORZHS EXOFYLLO

thisayros cover

tragoudia cover

KYRA SARAKOSTH

the donky

Στον Κόσμο

Η ΕΕ και η Ιαπωνία εγκαινιάζουν ενισχυμένο διάλογο…

Η ΕΕ και η Ιαπωνία θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων υλικών που χρησιμοποιούνται...

Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του…

Αύριο ξεκινά τις εργασίες της η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την αντιμετώπιση του μίσους...

Βουλγαρία - ΒΤΑ: Η Σόφια προωθεί την υποψηφιότητα…

Ο διοικητής της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας (BNB) Ντιμίταρ Ράντεφ συζήτησε με τη γενική διευθύντρια...

Οι λέξεις μας

Οι λέξεις μας: Παραχαλιάζω, μούργα, εναντρόερα

Παραχαλιάζω: βρίσκομαι σε κατάσταση νωθρότητας και αδράνειας, παραλύουν οι σωματικές και διανοητικές μου δυνάμεις...

Οι λέξεις μας: Σφεντουρίζω, Πόχα, Σκουρκοφαμελιά, Χούφταλο …

Σφεντουρίζω: εκσφενδονίζω μακριά, γρήγορα και με δύναμη. Η λέξη προέρχεται από τη σφεντόνα...

Οι λέξεις μας: Λαγοκοιμάμαι, Λω, Φοράκια

Λαγοκοιμάμαι: κοιμάμαι ελαφρά, όπως ο λαγός και αγρικάω ό,τι γίνεται γύρω μου. Ο...

Μαρτυρίες

Απόκριες στο Καστρί στις αρχές του 1900

Αφηγείται η Χαρ. Σκιαδά Στο Καστρί Λακωνίας, το χωριό της γιαγιάς μου, η οποία μου...

Οι Απόκριες του 1955 Το δημοκρατικό πνεύμα της…

Γράφει η Ελένη Κάντζα - Σουλικιά Ήταν Κυριακή της αποκριάς γύρω στις ένδεκα (11)...

Ζωή Χιονίδου-Τσιλιγκιαρίδου

Γράφει ο Γ. Μυρίδης Υπάρχουν κάποιες περίοδοι στη ζωή μας που κάποιες πληροφορίες για συγκεκριμένο...

Τα χωριά μας

www 

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ-ΡΕΓΚΟΖΕΝΑ
https://regozena.gr/

ΑΓΟΡΙΑΝΗ
https://agoriani.gr/

ΑΛΕΥΡΟΥ
http://www.alevrou.com

ΒΟΡΔΟΝΙΑ
http://www.vordonia.com/
(εμπορικο-για ελαιόλαδο αθηναλιάς)
http://bordonia.blogspot.com/

ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ
https://www.georgitsi.gr/

ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ
https://tokastori.wordpress.com
Με πολλές πληροφορίες για το Καστόρειο και όλα τα χωριά της περιοχής των β. Δήμων
http://tokastoreion.blogspot.com/

ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ
https://www.loganikos.gr/

ΠΕΛΛΑΝΑ
https://pellana-fanclub.blogspot.com/
http://pellanas.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΥΣΙΝΑ
http://www.lousina.gr/
http://lousina.blogspot.com/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ
https://www.polydefkis.gr/

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΟΓΚΑΝΙΚΙΩΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΕΛΕΜΙΝΑ
https://www.velemini.com/

ΣΧΟΛΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ
http://lyk-kastor.lak.sch.gr/

facebook icon logo

   ΠΑΡΔΑΛΙ
https://www.facebook.com/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82-Pardali-Sparta-211026622326044/

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
https://www.facebook.com/groups/139331976099946/