Γράφει η Ελένη Μιχαλοπούλου

Η μυστηριακή γιορτή ΥΑΚΙΝΘΕΙΑ των αρχαίων Σπαρτιατών είχε την τιμητική της παρουσίαση το Σάββατο 1 Ιουλίου στο αμφιθέατρο που έχει κατασκευάσει σ’ έναν εκπληκτικό χώρο στη θέση ΣΠΑΝΤΙΔΟΥ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ο σπουδαίος Καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Δημήτρης Σπαντίδος με καταγωγή από τον Άγιο Κων/νο (Ρεγκόζενα) των Βορείων Δήμων. Η ανάγνωση της πρόσκλησης ήταν άκρως δελεαστική για να μας κάνει να παραβλέψουμε το μακρινό της διαδρομής μέσα από τις αλλεπάλληλες στροφές του Γεωργιτσίου και στη συνέχεια να χαθούμε εν μέσω του ισχυρού καύσωνα μέσα στο σύννεφο της σκόνης του χωματόδρομου.

Γράφει ο Ευάγγελος Ανδριανός

Σε απόσταση είκοσι πέντε χιλιομέτρων βορείως της Σπάρτης και κοντά στη δεξιά όχθη του Ευρώτα είναι το χωριό Πελλάνα, στη θέση ακριβώς που ήταν χτισμένη η αρχαία Πελλάνα. Στη βόρεια άκρη του χωριού υπάρχουν δύο λαξευτοί μυκηναϊκοί τάφοι, μοναδικοί στο είδος τους γιατί είναι λαξευτοί και σε μεγαλύτερο μέγεθος από τους τάφους των Μυκηνών και της Πύλου που είναι κτιστοί θολωτοί.

Γεννημένος στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1895, ο Κόντογλου αναδείχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους και πνευματικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα. Νέος ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπου γνώρισε και σπούδασε τη «δυτική» λεγόμενη ζωγραφική, αλλά τελικά αφιερώθηκε στη βυζαντινή τέχνη και ιδιαίτερα στην αγιογραφία, που γνώρισε σε βάθος όταν επισκέφθηκε το 1923 το Άγιον Όρος.

Γεννήθηκε το 1874 στο Καστόρι της Σπάρτης (τότε λεγόταν Καστανιά), όταν ο πατέρας του υπηρετούσε εκεί ειρηνοδίκης, και στη συνέχεια πήγαν στη Σπάρτη, στα Λεβέτσοβα (Κροκεές), στους Μολάους, το Γύθειο. Έτσι ο Σπήλιος από παιδάκι μαζί με τον αδελφό του Κωστή γνώρισαν όλες τις ομορφιές του Ταϋγέτου και την Ανατολική πλευρά της καταγωγής τους και την Δυτική όπου τα παππουδικά τους (Καρδαμύλη - Ανδρούβιτσα). Τα δύο αδέλφια πιο βαθειά από κάθε σύγχρονό τους Μανιάτη νιώσανε την λαλιά του Ταϋγέτου και της Μάνης.

Μετά τη συμφωνία της Λωζάνης στις 30 Ιανουαρίου 1923, μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, για ανταλλαγή των χριστιανών του Πόντου και των μουσουλμάνων που ζούσαν στην Ελλάδα, άρχισε το δύσκολο και επίπονο οδοιπορικό των προγόνων μας από τα πατρογονικά τους εδάφη, όπου επί σειρά αιώνων έζησαν και μεγαλούργησαν, προς τη μητέρα  Ελλάδα.

Ξεκίνησε λοιπόν το καραβάνι της προσφυγιάς από τη Λιβερά της Τραπεζούντας  (η οποία Λιβερά ήταν κωμόπολη και έδρα της Μητροπόλεως Ροδόπολης), με μισθωμένα κάρα και φορτωμένοι με ελάχιστα προσωπικά αντικείμενα, με πρώτο και κύριο τις εικόνες από τα εικονοστάσια των σπιτιών τους, με προορισμό το άγνωστο, την επίπονη πορεία της προσφυγιάς.

Μετά από πορεία έξι (6) ωρών από τη Λιβερά έφθασαν στο λιμάνι της Τραπεζούντας, όπου θα επιβιβασθούν στα πλοία που θα τους έφερναν στην Ελλάδα.

(Ολόκληρο το κείμενο σε μορφή pdf μπορείτε να διαβάσετε ή να κατεβάσετε εδώ)