Η γνώση μας για τα οθωμανικά σχολεία της Πελοποννήσου, εκτός από τις αρχειακές πηγές,  στηρίζεται επιπλέον στις μαρτυρίες των χρονικών και στις ταξιδιωτικές περιγραφές.  Σ’ αυτές, εκτός από το Seyahat-nâme (Οδοιπορικό) του Evliya Çelebi (Εβλιγιά Τσελεμπή), δε βρίσκει κανείς και  πάρα πολλές πληροφορίες. Γι’ αυτό το έργο του Evliya Çelebi (Evliya Çelebi, 1928) αποτελεί την βασική πηγή για την καταγραφή των οθωμανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς μας παρέχει πλήθος πληροφοριών για την ιστορία των τόπων που περιγράφονται. Ωστόσο, πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός, καθώς έχει εξακριβωθεί (Δημητριάδης, 1973) ότι πολλές φορές οι πληροφορίες που μας παρέχει είναι ανακριβείς ή χαρακτηρίζονται από υπερβολή, ιδιαίτερα όταν γίνεται αναφορά σε αριθμητικά δεδομένα.

Είναι ακόμα νωπές οι μνήμες των γεγονότων και της χρηματιστηριακής φρενίτιδας του 1998-2000 και του χρηματιστηριακού κραχ του 1999. Τη χρονική εκείνη περίοδο πάνω από ένα ΑΕΠ της χώρας άλλαξε χέρια. Από τους φτωχότερους στους εισηγμένους. Όμως όσοι είχαν έστω και ατελή γνώση της ιστορίας θα έπρεπε κάτι τέοιο να το αναμένουν. Και αν τα παραδείγματα από το εξωτερικό δε μας πείθουν η παλιότερη δική μας "χρηματιστηριακή" ιστορία ήταν απολύτως διδακτική: Τα Λαυρεωτικά.

Νέα Λιβερά, η Νέα Πατρίδα για πολλούς που εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές εστίες με το μανδύα της διπλωματίας, και που με ελάχιστα υπάρχοντα και συνεχείς κακουχίες, βρέθηκαν μετά από μια διετή μετακίνηση σε ένα καινούργιο χωριό.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, πρόσφυγες από τη Λιβερά του Πόντου που είχαν βίαια εκδιωχθεί από τις πατρικές τους εστίες, κατέφυγαν στο Καστρί της βόρειας Λακεδαίμονας. Σαράντα δύο οικογένειες που αναζητούσαν φιλόξενη γη για να ριζώσουν, συγκεντρώθηκαν σε μια πλαγιά κάτω από τη σκέπη της μονής Καστρίου έχοντας ισχυρή τη δύναμη της επιβίωσης. Μαζί τους έφεραν ζωντανές τις μνήμες της ιστορίας και του πολιτισμού τους. Εἶχαν σηκώσει στοὺς ὤμους τους, τὴν μεγάλη κληρονομιὰ τῆς βυζαντινῆς τους ἐπικράτειας καὶ ρίζωσαν σ᾿ ἕνα ἄλλο Βυζάντιο μὲ πρωτεύουσα τὸν Μυστρᾶ[1].

Ένα μικρό χωριό κοντά στα Καλάβρυτα, τ' Άρμπουνα, είχε μείνει άγρυπνο όλη τη νύχτα της Παρασκευής προς το Σάββατο, 17 με 18 Μαρτίου 1846. Αναμένες λουσέρνες τρεμόσβυναν, σκιές γλυστρούσαν από τα πορτόνια της κάθε καλύβας για να περάσουν στο σπίτι του διπλανού ν' αλλάξουν δυο κουβέντες, να ησυχάσουν τον ξαναμένο νου τους με τη γνώμη του άλλου.